ترخیص کالا از گمرک
تا‌به‌حال درگیر فرایند پیچیده و زمان‌بر ترخیص کالا از گمرک شده‌اید؟ تأخیرهای بی‌پایان، هزینههای غیرمنتظره، مدارک ناقص و تغییر ناگهانی قوانین گمرکی سرمایه و زمان شما را هدر می‌دهند. ناآشنایی با جزئیات این فرایند بسیاری از تاجران را گرفتار جریمه‌های سنگین و معطلی‌های طولانی میکند. تأخیری کوچک در ترخیص کالا به افزایش هزینههای انبارداری و ازدست‌رفتن فرصت فروش می‌انجامد و حتی به اعتبار تجاری شما نیز آسیب می‌زند. هرچقدر کالاهایتان در گمرک معطل شوند، زیان مالی بیشتر و سودآوری کمتر میشود. می‌دانید چگونه می‌توانید این چالش‌ها را مدیریت و از مشکلات گمرکی جلوگیری کنید؟ کارشناسان ترخیص سنتر با سال‌ها تجربه در ترخیص کالا از گمرک، آماده‌اند فرایند ترخیص کالا را در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه انجام دهند. آنها بر قوانین گمرکی، نحوه تهیه اسناد لازم تسلط کامل دارند و با جدیدترین تغییرات تعرفه‌ای آشنا هستند. تضمین می‌کنیم کالاهای شما بدون دردسر و تأخیر از گمرک ترخیص میشود.
ترخیص کالا از گمرک ایران
ترخیص کالا از گمرک چیست؟
ترخیص کالا از گمرک از مراحل اصلی زنجیره تأمین بین‌المللی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در تجارت دارد. مراحل مختلف این فرایند عبارت‌اند از مجموعه‌ای اقدامات قانونی و اداری که به کالاهای وارداتی یا صادراتی اجازه میدهد از مرزهای گمرکی بگذرند و به مقصد نهایی برسند. در این مسیر، باید اظهارنامه گمرکی را تکمیل کنید و ارائه دهید، هزینهها و عوارض گمرکی را بپردازید و از نهادهای مربوطه مجوزهای لازم را بگیرید. هر مشکلی در این مراحل پیش بیاید به تأخیرهای طولانی و افزایش هزینههای نگهداری کالا در انبارهای گمرکی می‌انجامد.
ازآنجایی‌که ترخیص کالا بر سرعت و هزینههای تجاری تأثیر مستقیم دارد، مرحله‌ای مهم به شمار می‌رود. کالا که در گمرک متوقف میشود، نه‌فقط سرمایه بلوکه، بلکه به‌دلیل طولانی شدن زمان نگهداری، هزینههای اضافی انبارداری و جریمه‌های دیرکرد نیز به تاجران تحمیل میشود. در برخی موارد، تأخیر در ترخیص به ازدست‌رفتن بازارهای هدف می‌انجامد و بر سودآوری تجارت تأثیر می‌گذارد.
عوامل متعددی بر سرعت و هزینههای ترخیص کالا تأثیر دارند؛ نوع کالای وارداتی و دسته‌بندی تعرفه‌ای آن از مهمترین این عوامل به شمار می‌روند. برخی کالاها به مجوزهای ویژه سازمان‌های نظارتی نیاز دارند. تهیه این مجوزها ترخیص را طولانی‌تر می‌کنند و تجربه و مهارت کارشناس ترخیص نیز نقش مهمی در کاهش زمان و هزینهها دارد. کارشناس بر قوانین گمرکی و فرایندهای اداری مسلط است و می‌تواند مدارک را دقیق و بی‌نقص تکمیل کند تا از هر نوع تأخیر جلوگیری کند. همچنین استفاده از سامانههای الکترونیکی، مانند سامانه EPL گمرک ایران، فرایند ترخیص را آسان و سریعتر میکند.
مراحل ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک فرایندی چندمرحله‌ای است. در هر مرحله از این فرایند باید قوانین و مقررات خاصی را رعایت کنید. آشنایی با این مراحل به تاجران و بازرگانان کمک میکند بدون اتلاف وقت و هزینههای اضافی، کالاهایشان را از گمرک ترخیص کنند. این فرایند چهار مرحله اصلی دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
مرحله اول - ثبت اظهارنامه و ارائه مدارک
اولین و مهمترین مرحله ترخیص کالا ثبت اطلاعات کالا در سامانه EPL گمرک است. این سامانه پلتفرم آنلاینی است که فرایندهای گمرکی را مدیریت و امکان ارسال الکترونیکی مدارک را فراهم میکند. در این مرحله، تاجر یا نماینده قانونی او اطلاعات کالا، کشور مبدأ، ارزش کالا و سایر جزئیات لازم را در سامانه وارد میکند. پس از ثبت اطلاعات، گمرک به کالا کد کوتاژ اختصاص میدهد. ای کد شناسه‌ای منحصربه‌فرد است که برای پیگیری مراحل ترخیص از آن استفاده میشود.
مرحله دوم - بررسی و ارزیابی کالا توسط گمرک
پس از ثبت اظهارنامه، گمرک کالا را بررسی و مسیر ترخیص را مشخص میکند. این مسیر ممکن است سبز، زرد یا قرمز باشد؛ مسیر سبز به این معناست که کالا نیازی به بررسی دقیق ندارد و سریع ترخیص میشود. در مسیر زرد، اسناد و مدارک بررسی میشوند و در مسیر قرمز، کالا باید فیزیکی نیز ارزیابی شود. کارشناسان گمرک در این مرحله ارزش کالا را بررسی و مطمئن میشوند مشخصات ثبت‌شده با اسناد ارائه‌شده مطابقت داشته باشد.
مرحله سوم - پرداخت هزینههای گمرکی و دریافت مجوزهای لازم
پس از تأیید کارشناسان گمرک، هزینههای گمرکی (حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و سایر عوارض قانونی) محاسبه و اعلام میشود. بازرگان موظف است این هزینهها را بپردازد تا فرایند ترخیص پیش برود. ممکن است متناسب با نوع کالا نیاز به مجوزهای ویژه‌ای از سازمان‌هایی مانند سازمان بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی یا سازمان غذا و دارو الزامی باشد. ارائه‌نکردن این مجوزها فرایند ترخیص را به تأخیر می‌اندازد.
مرحله چهارم - صدور پروانه ترخیص و تحویل کالا
پس از پرداخت هزینههای گمرکی و گرفتن تأییدیههای لازم پروانه ترخیص کالا صادر میشود. تاجر با این مجوز می‌تواند کالا را از انبارهای گمرکی خارج کند. در این مرحله، گمرک بررسی نهایی را انجام میدهد و اگر مشکل نباشد، اجازه خروج کالا از گمرک صادر میشود. درنهایت، کالا از گمرک ترخیص و آماده تحویل به مقصد نهایی میشود. اگر فرایند ترخیص کالا به‌درستی مدیریت شود، بدون تأخیر و با کمترین هزینه به پایان می‌رسد. استفاده از مشاوران حرفهای این حوزه برای جلوگیری از مشکلات احتمالی و تسریع فرایند ترخیص کالا کارگشاست.
مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک بدون ارائه مدارک معتبر ممکن نیست. هر کالای وارداتی یا صادراتی باید اسناد مشخصی داشته باشد. گمرک این اسناد را بررسی و آنها را تأیید میکند. وجود نقص یا مغایرت در مدارک ممکن است ترخیص کالا را به تأخیر بیندازد و هزینههای
نگهداری در انبارهای گمرکی را افزایش دهد.
فاکتور خرید (Invoice)
فاکتور خرید که با نام اینویس نیز شناخته میشود، از اصلی‌ترین مدارک در ترخیص کالا از گمرک است. این سند که فروشنده یا صادرکننده کالا آن را تهیه میکند؛ شامل اطلاعات دقیقی درباره قیمت کالا، تعداد، وزن، نحوه پرداخت، شرایط حمل و مشخصات خریدار و فروشنده و… است. گمرک براساس اطلاعات این سند ارزش گمرکی کالا را تعیین و حقوق ورودی و عوارض گمرکی را محاسبه میکند. اگر اطلاعات فاکتور خرید با اظهارنامه گمرکی مطابقت نداشته باشد، کالا در مسیر قرمز گمرک قرار میگیرد و فرایند ترخیص به تأخیر می‌افتد. علاوه‌براین، برخی کالاها مشمول تعرفه گمرکی ترجیحی‌اند. گمرک برای اعمال این تعرفه باید از صحت فاکتور مطمئن شود.
بارنامه (Bill of Lading)
بارنامه از دیگر اسناد ضروری فرایند ترخیص کالا از گمرک است که شرکت حملونقل بین‌المللی آن را صادر میکند. این سند شامل اطلاعات مالک کالا و مبدأ و مقصد حمل، مشخصات فرستنده و گیرنده، وسیله حملونقل (کشتی، هواپیما، کامیون یا قطار) و شماره کانتینر میشود. اگر بارنامه به نام شخص یا شرکت دیگری باشد، گمرک اجازه ترخیص کالا را به اظهارکننده نمی‌دهد. همچنین در ترخیص حواله‌ای کالا یا حمل یکسره آن، نوع بارنامه اهمیت زیادی دارد؛ زیرا ممکن است کالا مستقیم از بندر به محل خریدار ارسال شود و نیازی به انبار گمرکی نباشد.
گواهی مبدأ (Certificate of Origin)
گواهی مبدأ را اتاق بازرگانی کشور صادرکننده ارائه میدهد. این سند مشخص میکند کالا تولید کدام کشور یا کجا فرآوری شده است. این سند در تعیین تعرفه‌های گمرکی و اعمال توافق‌نامه‌های تجاری بین کشورها اهمیت دارد. برخی کالاها اگر گواهی مبدأ داشته باشند، مشمول کاهش تعرفه گمرکی یا معافیت‌های مالیاتی میشوند اما نداشتن این سند ممکن است هزینههای وارداتی افزایش دهد. گذشته از این، برخی کالاهای خاص، مانند محصولات کشاورزی، دارویی یا صنعتی، باید استانداردهای سازمان ملی استاندارد ایران یا سایر نهادهای نظارتی را داشته باشند. گواهی مبدأ در ترخیص این کالاها اهمیت بیشتری دارد.
بیمهنامه حملونقل بین‌المللی (Insurance Policy)
اگر حادثه غیرمترقبه‌ای اتفاق بیفتد، بیمهنامه حملونقل بین‌المللی از سرمایه واردکننده یا صادرکننده محافظت میکند. این سند که شرکت‌های بیمه داخلی یا خارجی آن را صادر میکند، مشکلاتی مانند سرقت، آسیب، آتش‌سوزی، غرق شدن کشتی، تصادف وسیله نقلیه و سایر خسارات احتمالی را پوشش می‌دهند. در برخی موارد، گمرک برای ترخیص برخی کالاهای حساس یا گران‌قیمت، داشتن بیمهنامه را الزامی می‌داند. در اینکوترمز 2020، شرایط تجارت بین‌المللی مشخص شده که فروشنده برای استفاده از برخی روش‌های حمل، مانند (CIF Cost, Insurance, and Freight)، باید بیمه کالا تهیه کند.
سایر مجوزهای لازم برای ترخیص کالا از گمرک
برخی کالاها، علاوه‌بر مدارک استاندارد، باتوجه‌به نوع و ماهیتشان به مجوز سازمان‌های دولتی و نهادهای نظارتی نیز نیاز دارند؛ برای مثال، مواد غذایی، دارویی و بهداشتی باید از وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو مجوز بگیرند. تجهیزات پزشکی نیز نیازمند تأییدیه اداره کل تجهیزات پزشکی ایران هستند. برخی کالاهای صنعتی باید گواهی‌نامه سازمان ملی استاندارد ایران را داشته باشند. واردات مواد شیمیایی و خاص نیز با نظارت سازمان انرژی اتمی و سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام میشود. اگر این مجوزها را نگیرید، کالا در گمرک توقیف میشود و امکان ترخیص آن وجود ندارد؛ به همین دلیل، باید پیش از واردات کالا، ضرورت ارائه مجوزهای خاص را بررسی کنید تا گرفتار تأخیرهای احتمالی نشوید.
ماده 8 قانون امور گمرکی مصوب 22 آبان 1390
گمرک موظف است پس از دریافت اظهارنامه، کالا را بررسی و بازرسی کرده و در صورت تطبیق با مقررات، اجازه ترخیص را صادر کند، در صورت کشف تخلف یا اظهار خلاف واقع، گمرک می‌تواند نسبت به ضبط کالا و اعمال جریمه‌های مقرر در قانون اقدام کند.
هزینه های ترخیص کالا از گمرک
هزینه ترخیص کالا از مهمترین فاکتورهایی است که تأثیر مستقیمی بر هزینه نهایی واردات دارد. تاجران و بازرگانان باید تمام هزینههای ترخیص کالا را محاسبه کنند تا هنگام ورود کالا به گمرک گرفتار هزینههای پنهان و غیرمنتظره نشوند. عوامل مختلفی در این هزینهها دخیل‌اند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
عوامل تأثیرگذار در هزینه ترخیص کالا از گمرک
از مهمترین فاکتورهای تعیین‌کننده هزینه ترخیص تعرفه گمرکی است. حقوق ورودی، عوارض و مالیات بر ارزش افزوده هر کالایی که وارد کشور میشود، براساس کد تعرفه (HS Code) مشخص میشود؛ برای مثال، ممکن است تعرفه گمرکی برخی کالاهای مصرفی بیشتر از مواد اولیه صنعتی باشد. گاهی نیز اگر توافق‌نامه‌های تجاری بین ایران و سایر کشورها منعقد شده باشد، حقوق ورودی برخی کالاها مشمول تخفیف میشوند و هزینهها را کاهش مییابد.
نوع کالا و ارزش آن نیز تأثیر زیادی بر هزینه ترخیص دارد. معمولاً کالاهایی که لوکس یا دارای محدودیت وارداتی به حساب بیایند، شامل تعرفه‌های بالاتر و هزینههای نظارتی بیشتر میشوند. از سوی دیگر، کالاهای باارزش‌تر براساس ارزش سیف (CIF) مشمول مالیات بیشتری خواهند شد؛ ارزش سیف شامل قیمت کالا، هزینه حملونقل و بیمه بین‌المللی است. در فرایند ترخیص کالا، عوارض دولتی نیز از دیگر هزینههای مهم به شمار می‌رود. برخی کالاها ممکن است، علاوه‌بر حقوق ورودی، شامل عوارض شهرداری، عوارض محیط‌زیست یا هزینههای استانداردسازی نیز بشوند. گمرک این عوارض را معمولاً براساس نوع کالا و تأثیر آن بر بازار و محیط‌زیست تعیین و اعمال میکند.
نحوه محاسبه هزینههای ترخیص کالا از گمرک
محاسبه هزینههای ترخیص کالا به عواملی مختلفی بستگی دارد؛ ازجمله ارزش کالا، تعرفه گمرکی و هزینههای جانبی. در توضیح شیوه محاسبه هزینهها مثال واقعی را بررسی می‌کنیم.
فرض کنید واردکننده می‌خواهد دستگاه الکترونیکی با ارزش ۱۰ هزار دلار را وارد کشور کند. هزینههای گمرکی این کالا به این صورت محاسبه میشود:
- حقوق ورودی (مثلاً ۵ درصد ارزش کالا) = ۵۰۰ دلار
- مالیات بر ارزش افزوده (۹ درصد ارزش سیف کالا) = ۹۰۰ دلار
- هزینه انبارداری (درصورت تأخیر در ترخیص، روزانه ۵۰ هزار تومان) = ۳ روز تأخیر × ۵۰ هزار تومان = ۱۵۰ هزار تومان
- حق‌العمل‌کاری ترخیصکار (مثلاً ۲ درصد ارزش کل کالا) = ۲۰۰ دلار
هزینه نهایی ترخیص این کالا حدود هزار و ۶۰۰ دلار است به‌علاوه هزینههای جانبی. ممکن است این هزینه متناسب با نوع کالا، مسیر گمرکی (سبز، زرد یا قرمز)، زمان‌بندی ترخیص و هزینه مجوزهای خاص تغییر کند.
راه‌های کاهش هزینههای ترخیص کالا از گمرک
یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توانید هزینههای ترخیص را کاهش بدهید این است که پیش از واردات کالا تعرفه گمرکی را دقیق بررسی کنید. بسیاری از تجار با تعرفه‌های وارداتی آشنایی ندارند و هزینههای غیرمنتظره‌ای بر آنها تحمیل میشود. مشاوران گمرکی و کارشناسان ترخیص کالا می‌توانند شما را راهنمایی و به کاهش این هزینهها کمک کنند.
اگر روش حمل مناسب را انتخاب کنید، می‌توانید هزینهها را کاهش دهید. گاهی حمل یکسره و ترخیص سریع کالا هزینههای انبارداری و نگهداری در گمرک را به حداقل می‌رساند. یکی دیگر از راه‌های کاهش هزینهها استفاده از تخفیف‌های گمرکی براساس توافق‌نامه‌های تجاری است.
ترخیص‌کاران حرفهای که با مسیرهای سریعتر ترخیص و قوانین روز گمرکی آشنایی دارند، می‌توانند اسناد موردنیاز را بدون نقص و مطابق استانداردهای گمرک تهیه و از قرارگرفتن کالا به مسیر قرمز که نیاز به بررسیهای دقیقتر و زمان‌بر دارد، جلوگیری کند.
برنامه‌ریزی درست و آگاهی از هزینههای ترخیص مانع تحمیل هزینههای غیرضروری میشوند و فرایند ترخیص را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌دهند.
نحوه محاسبه هزینههای ترخیص کالا از گمرک
برای آشنایی بیشتر با هزینههای ترخیص کالا نمونه‌ای واقعی را بررسی می‌کنیم. فرض کنید تاجری می‌خواهند ۱۰۰ دستگاه گوشی موبایل وارد کند. قیمت هر گوشی در کشور مبدأ ۳۰۰ دلار است؛ مجموع ارزش خرید کالا ۳۰ هزار دلار خواهد بود. این کالا مشمول حقوق ورودی ۵ درصد و مالیات بر ارزش افزوده ۹ درصد است. علاوه‌براین، هزینههای جانبی مانند بیمه، حملونقل، انبارداری و حق‌العمل‌کاری گمرکی را نیز در نظر بگیرید.
اگر این تاجر با برنامه‌ریزی درست زمان ترخیص را کوتاه‌تر کند و کالای خود را از مسیرهای سریعتر، مانند ترخیص یکسره، ترخیص کند، هزینه انبارداری و حق‌العمل‌کاری را کاهش دهد. در برخی شرایط، بررسی تعرفه‌های ترجیحی یا معافیت‌های گمرکی نیز هزینههای نهایی را تا اندازه زیادی کاهش میدهد.
| مفهوم کلیدی | توضیحات |
|---|---|
| اهمیت هزینه ترخیص | تأثیر مستقیم بر قیمت نهایی کالا و ضرورت آگاهی کامل برای جلوگیری از هزینههای پنهان |
| تعرفه گمرکی و HS Code | مبنای اصلی تعیین حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده؛ بسته به نوع کالا و کشور مبدأ |
| عوامل مؤثر در هزینه | نوع کالا، ارزش سیف، محدودیت وارداتی، مسیر گمرکی، نیاز به مجوزهای خاص و زمان ترخیص |
| هزینههای جانبی | انبارداری، دموراژ، بیمه، حملونقل، حق‌العمل‌کاری و عوارض شهری یا زیست‌محیطی |
| نحوه محاسبه هزینه | براساس ارزش کالا، درصد تعرفه و مالیات، زمان ماندگاری در گمرک و تعرفه‌های خدماتی |
| راهکارهای کاهش هزینه | مشاوره با ترخیصکار، استفاده از توافق‌نامه‌های تجاری، انتخاب مسیر سریع و بررسی تعرفه قبل از واردات |
طی سال‌ها همکاری مستمر با شرکت‌های وارداتی و همراهی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک ایران، با چالش‌ها و جزئیاتی مواجه شدم که برای بسیاری از فعالان تجاری ناشناخته است. ترخیص کالا در ایران اگرچه ساختاری مشخص دارد، اما در عمل یکی از پیچیده‌ترین مراحل زنجیره تأمین محسوب میشود؛ چرا که نیازمند تهیه و ارائه طیف گسترده‌ای از مدارک و تطابق دقیق آنها با ضوابط گمرکی است. در تجربه شخصی‌ام، تکمیل دقیق اسنادی مانند اظهارنامه واردات قطعی، کپی کارت بازرگانی معتبر، قبض انبار، بارنامه، ترخیصیه، گواهی مبدأ، فاکتور خرید، پروفرما، اعلامیه تأمین ارز و لیست عدل‌بندی، پایه‌ای‌ترین شرط برای جلوگیری از تأخیر بوده است.
در بسیاری از پرونده‌هایی که بررسی کردم، یکی از دلایل اصلی توقف کالا در گمرک، نداشتن مجوزهای ویژه‌ای بود که براساس نوع کالا الزامی بودند؛ ازجمله گواهی بهداشت، مجوز استاندارد، تأییدیه سازمان انرژی اتمی یا گواهی قرنطینه نباتی. تجربه نشان داده که نادیده گرفتن همین الزامات ساده، گاهی باعث جریمه‌های سنگین یا حتی توقیف کالا شده است. همان‌طور که در یکی از مقالات معتبر اشاره شده، انجام تشریفات گمرکی فقط در صورتی ممکن است که کلیه اسناد، مجوزها و الزامات قانونی به‌درستی فراهم شده باشد (منبع).
بارها با مشتریانی مواجه شدم که به‌خاطر نقص مدارک، پیچیدگی‌های قانونی، هزینههای پیش‌بینی‌نشده یا مشکلات لجستیکی، بخش زیادی از سرمایه‌شان را در گمرک بلوکه کرده بودند. در چنین شرایطی، همکاری با یک تیم حرفهای و متخصص، که هم به قوانین گمرکی مسلط است و هم تجربه عملی مدیریت این چالش‌ها را دارد، کلید موفقیت محسوب میشود. من بارها در این مسیر از سامانههای دیجیتال و ابزارهای رسمی مثل سامانه EPL برای کاهش خطا و تسریع فرآیند استفاده کرده‌ام و نتایج قابل‌توجهی به دست آمده است.
همچنین تجربه شخصی‌ام در پیگیری فرآیندهای اداری بین دستگاه‌های مرتبط به من نشان داده که هماهنگی میان بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت و گمرک یکی از گلوگاه‌های اصلی ترخیص است. بارها دیده‌ام که عدم دریافت شناسه رهگیری بانکی یا تأیید منشأ ارز، باعث خواب چندماهه محموله‌ها در انبار گمرک شده است. در همین راستا، اقدامات جدید وزارت اقتصاد و دستور رسمی برای تسریع در صدور مجوزها ظرف ۷ روز کاری، گام مثبتی برای کاهش این گلوگاه‌ها محسوب میشود (منبع).
در نهایت، تجربه ثابت کرده که ترخیص کالا اگرچه مسیر سختی دارد، اما با آمادگی کامل، تسلط بر قوانین، و همراهی مشاوران باتجربه، میتوان این مسیر را به‌درستی طی کرد و از زیان‌های مالی بزرگ جلوگیری کرد.
قوانین و مقررات ترخیص کالا از گمرک ایران
فرایند ترخیص کالا در ایران تابع قوانین و مقرراتی است که گمرک جمهوری اسلامی ایران تدوین میکند و تمامی بازرگانان باید آنها را رعایت کنند؛ ازجمله تعرفه‌های گمرکی، دستورالعمل‌های ثبت سفارش، مجوزهای ورود و خروج کالا، مالیات‌ها و عوارض گمرکی. تخلف یا رعایت‌نکردن این مقررات منجر به توقیف کالا و اعمال جریمه‌های مالی، حتی ممنوعیت واردات و صادرات برای متخلف شود.
قوانین عمومی گمرک ایران
تعرفه‌های گمرکی (HS Code) از مهمترین قوانین گمرکی هستند (منبع) که میزان حقوق ورودی و سایر عوارض کالاهای وارداتی را تعیین می‌کنند. هر کالایی که وارد کشور میشود، در یکی از دسته‌بندی‌های تعرفه‌ای قرار گرفته و بر این اساس حقوق ورودی و مالیات آن تعیین میشود. گمرک ایران سامانه EPL را نیز برای ثبت اظهارنامه و انجام الکترونیکی تشریفات گمرکی راه انداخته است. تمام واردکنندگان باید از این سامانه استفاده کنند.
یکی از دیگر قوانین مهم ارائه مجوز سازمان‌هاست. برای برخی کالاها، ازجمله مواد دارویی، غذایی، شیمیایی، تجهیزات پزشکی و برخی کالاهای صنعتی باید از نهادهایی مانند وزارت بهداشت، سازمان استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان انرژی اتمی مجوز بگیرید. درصورتی‌که این مجوزها را تهیه نکنید، کالا در گمرک توقیف میشود، حتی ممکن است مشمول جریمه شود.
جدیدترین تغییرات تعرفهها و مقررات گمرکی
تعرفه‌های گمرکی و مقررات واردات و صادرات گاهی سالانه یا چند بار در سال تغییر می‌کنند. این تغییرات شامل افزایش یا کاهش تعرفه‌های گمرکی، تغییر کالایی ممنوعه یا مشمول محدودیت و اصلاح قوانین ترخیص کالا است؛ به همین دلیل، بازرگانان و واردکنندگان باید پیش از ثبت سفارش و واردات کالا، در سامانههای رسمی گمرک ایران آخرین تغییرات قوانین گمرکی را بررسی کنند تا هزینههای اضافی یا مشکلات حقوقی به آنها تحمیل نشود.
وظایف ترخیصکار گمرکی
ترخیصکار در امور گمرکی و ترخیص کالا تخصص دارد که موظف است از طرف بازرگان یا شرکت واردکننده تمام مراحل قانونی و اجرایی ترخیص کالا را انجام دهد. ترخیصکار در تسریع روند ترخیص، کاهش هزینههای اضافی و جلوگیری از مشکلات گمرکی نقش پررنگی ایفا میکند.
از اصلی‌ترین وظایف ترخیصکار تهیه و تکمیل اسناد است که شامل اظهارنامه گمرکی، فاکتور خرید، بارنامه، بیمهنامه، گواهی مبدأ و سایر مجوزهای لازم میشود. هرگونه نقص در این مدارک موجب میشود کالا وارد مسیر قرمز بشود و در فرایند ترخیص تأخیر پیش بیاید.
گفت‌وگو با کارشناسان گمرک برای تعیین ارزش کالا و محاسبه حقوق ورودی نیز از وظایف ترخیصکار است. او با آگاهی از نرخ تعرفه‌های گمرکی و تغییرات جدید مقررات گمرک کمک میکند فرایند ترخیص سریعتر و بی‌دردسر انجام شود.
چرا استفاده از ترخیصکار حرفهای ضروری است؟
بسیاری از بازرگانان به‌دلیل پیچیدگی‌های قانونی و اداری گمرک، آشنا نبودن با فرایندهای گمرکی و بی‌تجربگی در تشریفات گمرکی ترجیح می‌دهند از خدمات ترخیص‌کارهای حرفهای استفاده کنند. ترخیصکار باتجربه می‌تواند هزینههای اضافی تأخیرهای غیرضروری، پرداخت‌های اشتباه و مشکلات اداری را به حداقل برساند.
در برخی موارد، ممکن است کالاهای وارداتی وارد مسیر قرمز گمرکی بشوند. در این مسیر، بررسیهای دقیقتر میشود و باید مدارک اضافی ارائه شود. در چنین شرایطی، ترخیصکار حرفهای با ارائه مستندات تکمیلی و پیگیری سریع جلوی افزایش هزینه انبارداری و تأخیر بیشتر میگیرد.
حضور ترخیصکار در کنار شما نه‌فقط زمان و هزینههای ترخیص را کاهش میدهد، بلکه به شما اطمینان میدهد فرایند گمرکی درست انجام شده است. علاوه‌براین از بروز مشکلات حقوقی را نیز جلوگیری میکند.
مشکلات و چالش‌های ترخیص کالا از گمرک
🚫 تأخیر در گمرک: یکی از مشکلات شایع فرایند ترخیص کالاست که به دلایل مختلفی ازجمله پیچیدگی‌های قانونی، نقص مدارک، هزینههای غیرمنتظره و مشکلات حملونقل رخ میدهد و ممکن است هزینههای اضافی انبارداری را به بازرگانان تحمیل کند.
✅ راه‌حل پیشنهادی: بازرگانان باید مدارک موردنیاز را کامل و دقیق تهیه و از مشاوره کارشناسان ترخیص کالا استفاده کنند تا گرفتار مشکلات احتمالی نشوند.
🚫 نقص مدارک و مغایرت اسناد: نقص یا تطابق نداشتن مدارک به تأخیر در ترخیص حتی توقیف کالا می‌انجامد. فاکتور خرید، بارنامه، گواهی مبدأ و مجوزهای لازم باید کامل و بی‌نقص ارائه شوند.
✅ راه‌حل پیشنهادی: از تهیه و تکمیل صحیح تمام مدارک مطمئن شوید و آنها را قبل از ارائه به گمرک بازبینی کنید تا مشکلی پیش نیاید.
🚫 پیچیدگی‌های قانونی و تغییر مقررات: تغییر مداوم قوانین و مقررات گمرکی بازرگانان را سردرگم میکند و مشکلاتی در ترخیص کالا به وجود می‌آورد. بی‌اطلاعی از تغییر تعرفهها و مقررات ممکن است به پرداخت هزینههای اضافی یا تأخیر در ترخیص بینجامد.
✅ راه‌حل پیشنهادی: بازرگانان باید مدام قوانین و مقررات گمرکی را پیگیری کنند و درصورت لزوم از مشاوران متخصص کمک بگیرند تا از تغییرات مطلع شوند.
🚫 هزینههای پیش‌بینی‌نشده: هزینههای غیرمنتظره مانند هزینههای انبارداری، جریمه‌ها و عوارض اضافی که معمولاً به‌دلیل تأخیر در ترخیص یا نقص مدارک به وجود می‌آیند، بر سودآوری تجارت تأثیر منفی می‌گذارد.
✅ راه‌حل پیشنهادی: برنامه‌ریزی مالی دقیق و اطلاع از تمام هزینههای ترخیص کالا به کاهش هزینههای پیش‌بینی‌نشده کمک میکند. (روزنامه دنیای اقتصاد)
🚫 مشکلات حملونقل و لجستیک: مشکلات هماهنگی‌های حملونقل تحویل کالا را به تأخیر می‌اندازند و هزینهها را افزایش میدهد. مشکلاتی مانند ناهماهنگی بین حمل‌کننده و گمرک یا اسناد حملونقل ناقص فرایند ترخیص را مختل میکند.
✅ راه‌حل پیشنهادی: هماهنگی مؤثر تمام بخش‌های حملونقل و ترخیص کالا همچنین استفاده از شرکت‌های حملونقل معتبر این مشکلات را کاهش میدهد.
میتوان کالا را بدون ثبت سفارش ترخیص کرد؟
❓ میتوان کالا را بدون ثبت سفارش ترخیص کرد؟
یکی از سؤالات رایج بازرگانان، امکان ترخیص کالا بدون ثبت سفارش است. برای واردات کالا، ثبت سفارش مرحله‌ای الزامی است و براساس قوانین گمرکی ایران، هر کالایی که قصد ورود به کشور را دارد، باید در سامانه جامع تجارت ایران (سامانه ثبت سفارش) ثبت شود. البته در شرایط خاص، امکان ترخیص کالا بدون ثبت سفارش نیز وجود دارد که محدودیت‌ها و ریسک‌های خاص خودش را دارد.
📌 شرایط ترخیص کالا بدون ثبت سفارش:
✅ واردات کالاهای معاف از ثبت سفارش: ممکن است برای واردات برخی کالاها، مانند نمونه‌های تجاری، محموله‌های پژوهشی، تجهیزات پزشکی خاص، کمک‌های بشردوستانه و محموله‌های دیپلماتیک نیازی به ثبت سفارش نباشد.
✅ ترخیص کالا بدون انتقال ارز: اگر واردکننده از منابع ارزی شخصی برای واردات کالا استفاده کند و نیازی به گرفتن ارز از بانک مرکزی نداشته باشد، می‌تواند برخی کالاها را بدون ثبت سفارش ترخیص کند.
✅ کالاهای وارداتی از مناطق آزاد: ممکن است برخی کالاهایی که از مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی وارد کشور میشوند، نیازی به ثبت سفارش ترخیص نداشته باشند. البته شرایط و مقررات خاصی دارد که باید رعایت شود.
✅ ترخیص کالاهای متروکه یا ضبط‌شده: کالاهایی که به‌دلایل مختلف در گمرک متروکه شده‌اند و دولت یا سازمان‌های مربوطه مجوز فروش آنها را صادر کرده‌اند، می‌توانند بدون ثبت سفارش ترخیص شوند.
چک‌لیست مدارک موردنیاز برای ترخیص کالا از گمرک
تمام واردکنندگان برای تسهیل فرایند ترخیص کالا باید مدارک زیر را تهیه کنند:
✅ اظهارنامه گمرکی
✅ بارنامه (دریایی، هوایی، زمینی یا ریلی)
✅ فاکتور خرید (Invoice)
✅ پکینگ لیست (Packing List)
✅ گواهی مبدأ (Certificate of Origin)
✅ کارت بازرگانی معتبر
✅ مجوزهای قانونی (درصورت لزوم)
✅ بیمهنامه حملونقل بین‌المللی
📌 نکته مهم: ارائه دقیق و کامل این مدارک از تأخیرهای گمرکی جلوگیری و فرایند ترخیص کالا را تسریع میکند.
سوالات متدوال ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک چه مدت زمان می‌برد؟
مدت زمان ترخیص کالا بستگی به نوع کالا، تکمیل بودن مدارک و شرایط گمرکی دارد. به‌طور معمول، فرآیند ترخیص از چند روز تا چند هفته ممکن است زمان ببرد.
چه مدارکی برای ترخیص کالا نیاز است؟
مدارک مورد نیاز شامل فاکتور تجاری، گواهی مبدا، بارنامه، قبض انبار، و سایر مجوزهای مربوط به نوع کالا مانند مجوز بهداشت، استاندارد و غیره است.
آیا میتوان کالا را بدون کارت بازرگانی ترخیص کرد؟
خیر، داشتن کارت بازرگانی برای واردکنندگان و صادرکنندگان الزامی است و بدون این کارت، امکان انجام مراحل قانونی ترخیص وجود ندارد.
هزینههای گمرکی چگونه محاسبه میشوند؟
هزینههای گمرکی شامل حقوق ورودی، عوارض، هزینههای انبارداری و مالیات بر ارزش افزوده است که بر اساس ارزش کالا و تعرفه‌های گمرکی تعیین میشود.
چگونه میتوان فرآیند ترخیص را سریعتر انجام داد؟
برای تسریع در ترخیص، مدارک را به‌طور دقیق تکمیل کنید، از سامانه EPL برای ثبت اظهارنامه استفاده کنید و با کارگزاران گمرکی متخصص همکاری کنید.
کالاهای خاص چه مجوزهایی نیاز دارند؟
برخی کالاها مانند مواد دارویی، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی به مجوزهای خاصی از نهادهایی مانند سازمان بهداشت، سازمان استاندارد و دیگر سازمان‌های نظارتی نیاز دارند.
اگر کالا در گمرک گیر کند، چه باید کرد؟
اگر کالا به‌دلیل نقص مدارک یا مشکلات دیگر در گمرک متوقف شد، با گمرک یا کارگزار گمرکی تماس بگیرید و مشکل را رفع کنید. در برخی موارد، با تکمیل یا تصحیح مدارک، مشکل حل میشود.
مدت نگهداری کالا در انبار گمرک چقدر است؟
کالاها معمولاً تا 90 روز در انبار گمرک نگهداری میشوند. پس از این مدت، کالا ممکن است متروکه تلقی شده و نیاز به پرداخت جریمه داشته باشد.
آیا میتوان کالا را از طریق روش حمل یکسره ترخیص کرد؟
بله، برای کالاهای سریع‌الفساد یا خاص، حمل یکسره (حمل بدون تخلیه) امکانپذیر است که می‌تواند زمان ترخیص را کاهش دهد.
آیا امکان ترخیص کالا از گمرک بدون حضور فیزیکی وجود دارد؟
بله، با استفاده از سامانه EPL و کمک کارگزار گمرکی، بسیاری از مراحل ترخیص می‌تواند به صورت الکترونیکی انجام شود.
تعرفه گمرکی کالا چیست و چگونه تعیین میشود؟
تعرفه گمرکی درصدی از ارزش کالا است که برای واردات آن به کشور پرداخت میشود و بر اساس کد تعرفه کالا تعیین میشود.
تفاوت مسیرهای سبز، زرد و قرمز در ترخیص کالا چیست؟
مسیر سبز برای کالاهایی است که مجوزهای لازم را دارند و نیازی به بررسی دقیقتر ندارند. مسیر زرد شامل بررسی مدارک و اسناد میشود و مسیر قرمز به بررسی فیزیکی و ارزیابی کالاها اختصاص دارد.
آیا هزینه انبارداری برای تمام کالاها یکسان است؟
هزینه انبارداری بر اساس نوع کالا، مدت نگهداری و حجم آن متفاوت است و ممکن است هزینههای اضافه‌تری برای برخی کالاهای خاص در نظر گرفته شود.
چگونه میتوان از مشکلات مربوط به مدارک جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از مشکلات، بهتر است مدارک به‌طور کامل و دقیق تکمیل شده و پیش از ارسال به گمرک توسط یک کارشناس یا کارگزار گمرکی بررسی شوند.
در صورت تاخیر در ترخیص، چه هزینه‌هایی به بار تحمیل میشود؟
در صورت تاخیر، هزینههای اضافی مانند انبارداری، جریمه و احتمالاً هزینههای حمل مجدد ممکن است اعمال شود.
آیا میتوان کالا را بدون ثبت سفارش از گمرک ترخیص کرد؟
خیر، برای واردات رسمی کالا باید حتماً ثبت سفارش انجام شود، مگر برای موارد خاص مانند کالاهای همراه مسافران یا اقلام دارای معافیت قانونی.
آیا امکان انتقال کالا از یک گمرک به گمرک دیگر وجود دارد؟
بله، در شرایط خاص و با درخواست صاحب کالا، امکان انتقال کالا بین گمرکها وجود دارد، اما نیاز به تکمیل فرم‌های خاصی دارد.
چگونه میتوان ارزش گمرکی کالا را کاهش داد؟
ارزش گمرکی بر اساس ارزش واقعی کالا و هزینههای مربوط به آن تعیین میشود و نمی‌توان آن را تغییر داد. اما آگاهی از تعرفه‌های گمرکی می‌تواند به کاهش هزینههای کلی کمک کند.
آیا برای کالاهای صادراتی نیز هزینه گمرکی وجود دارد؟
برای کالاهای صادراتی معمولاً هزینههای مربوط به انبارداری، بسته‌بندی و در برخی موارد هزینههای ارزیابی وجود دارد.
چه تفاوتی بین ترخیص کار و کارگزار گمرکی وجود دارد؟
ترخیص کار به نماینده‌ای گفته میشود که مسئولیت ترخیص کالا را بر عهده دارد و کارگزار گمرکی معمولاً یک شرکت یا سازمان است که مجوز قانونی برای انجام ترخیص کالا دارد.
ترخیص کالا از گمرک با ترخیص سنتر
در دنیای تجارت بین‌المللی، هیچ چیز مهم‌تر از اطمینان به فرآیندهایی نیست که مستقیماً با سرمایه، زمان و اعتبار شما گره خورده‌اند. ترخیص کالا از گمرک، یکی از همین مسیرهای حساس و پرچالش است که کوچک‌ترین خطا یا سهل‌انگاری در آن می‌تواند هزینههای سنگینی به همراه داشته باشد. بر اساس تجربه‌های متعدد و مطالعات مستند، داشتن تیمی متخصص، متعهد و شفاف در کنار شما می‌تواند کل مسیر را از نگرانی به آرامش تبدیل کند.
ما در ترخیص سنتر با تکیه بر سال‌ها فعالیت حرفهای و پایبندی کامل به ضوابط قانونی، تلاش کرده‌ایم خدمات ترخیص کالا را به‌گونه‌ای ارائه دهیم که از هر نظر قابل اعتماد، ایمن و بدون حاشیه باشد. از بررسی دقیق اسناد گرفته تا ارتباط مستقیم با نهادهای نظارتی، ما در تمام مسیر همراه شما هستیم و تضمین می‌کنیم که منافع شما در اولویت قرار دارد. همچنین با اطلاع‌رسانی شفاف و صادقانه درباره هزینهها، زمان‌بندی و مجوزهای مورد نیاز، هیچ نکته‌ای از دید شما پنهان نمی‌ماند.
اگر به دنبال راهی مطمئن، سریع و بدون دردسر برای ترخیص کالای خود هستید، همین حالا با کارشناسان ما در ترخیص سنتر تماس بگیرید. یک تماس ساده می‌تواند شما را از سردرگمی، هزینههای پنهان و ریسک‌های حقوقی نجات دهد.
📞 همین حالا تماس بگیرید و مشاوره رایگان بگیرید. ما اینجاییم تا ترخیص کالای شما، یک تجربه مطمئن و حرفهای باشد.
خیلی جالب بود، من دقیقا نمی‌دونستم ترخیص کالا از گمرک چه مراحلی داره. می‌تونید کمی بیشتر توضیح بدید؟
آیا امکانش هست که ترخیص کالا از گمرک رو خودم انجام بدم یا باید از خدمات یک شرکت استفاده کنم؟
برای ترخیص کالا از گمرک به چه مدارکی نیاز دارم؟
چقدر طول می‌کشه تا کالا از گمرک ترخیص بشه؟
ترخیص کالا از گمرک به چه شکل انجام میشه؟ آیا مراحلش پیچیده‌ست؟
برای ترخیص کالا از گمرک، چه نوع بیمه‌ای بهتره داشته باشیم؟
مراحل ترخیص کالا از گمرک چطور بر قیمت نهایی تأثیر می‌ذاره؟