وظایف کارگزار گمرک چیست؟ چه شرایطی دارد و چگونه انتخاب میشود؟

یکی از بازیگران کلیدی در عرصه ترخیص کالا، کارگزار گمرک است. اداره گمرک برای جابه‌جایی کالاها از مرزهای جغرافیایی کشورها، قوانین و مقررات خاصی تعیین می‌کند که رعایت قوانین برای شرکت‌ها و بازرگانان، یک فرایند پرهزینه، زمان‌بر و سخت به شمار می‌آید. کارگزار گمرکی کسی است که این فرایند را برای شرکت‌ها و بازرگانان آسان‌تر می‌کند. در واقع، مسیر ترخیص کالا از گمرک با کمک کارگزار گمرک، سریع‌تر و آسان‌تر طی خواهد شد. کارگزار گمرک، فقط پرداخت عوارض و پر کردن فرم‌ها را بر عهده ندارد؛ بلکه او به عنوان مشاور، مجری و نماینده قانونی صاحبان کالا در برابر گمرک شناخته می‎شود. در این مقاله از ترخیص سنتر قصد داریم به بررسی وظایف، صلاحیت‌ها، مزایا و چالش‌های کارگزار گمرک بپردازیم و به جواب سوال کارگزاری گمرک چیست ، برسیم.

کارگزار گمرک کیست؟

به شخص حقیقی یا حقوقی که امور گمرکی مربوط به ترخیص کالا را به نمایندگی از وارد کنندگان، صادرکنندگان یا صاحبان کالا انجام می‌دهد، کارگزار گمرک گفته می‌شود. کارگزار گمرکی از گمرک جمهوری اسلامی ایران، مجوز رسمی دریافت کرده است و دانش تخصصی در زمینه قوانین گمرکی دارد. به همین دلیل، پروسه ترخیص کالا از گمرک با کمک او، آسان‌تر و سریع‌تر طی می‌شود. این شخص به تنظیم اظهارنامه گمرکی، طبقه‌بندی تعرفه‌ای کالاها، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و پیگیری مجوزهای لازم می‌پردازد و در رویه‌های ارزیابی و کنترل کالا حضور دارد.

از آنجایی که هرگونه اشتباه در پروسه ترخیص، موجب جریمه و توقیف کالا خواهد شد، بنابراین بهتر است یک کارگزار گمرک حرفه‌ای و با تجربه در همه مراحل حضور داشته باشد. به زبان ساده‌تر، کارگزار گمرک مانند یک تسهیلگر و راهنما در این پروسه عمل می‌کند که با سازوکارهای قانونی گمرک آشنا است و زبان تجارت را نیز می‌داند.

تفاوت کارگزار گمرکی با ترخیص‌کار

دو عنوان کارگزار گمرکی و ترخیص کار گمرک در هنگام ترخیص کالا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش کارگزاری گمرک و ترخیص‌کاری، تفاوت‌های عمده‌ای از نظر مسئولیت‌ها، دامنه فعالیت و صلاحیت‌های قانونی دارند که فعالان اقتصادی باید از آن‌ها آگاه باشند. در ادامه، تفاوت‌های کارگزار گمرکی با ترخیص کار را بررسی می‌کنیم:

جایگاه قانونی و مجوز فعالیت

کارگزار گمرک از گمرک جمهوری اسلامی پروانه رسمی دارد و آزمون‌های تخصصی و مراحل قانونی را گذرانده و تاییدیه‌های لازم را نیز دریافت کرده است. در واقع، این شخص مجوز ترخیص کالا از گمرک را به صورت رسمی دارد و به عنوان نماینده رسمی صاحب کالا در برابر گمرک شناخته می‌شود.

در مقابل، ترخیص‌کار فردی است که که از اداره گمرک، مجوز رسمی ندارد و صرفا به خاطر آشنایی با فرایندهای تخصصی، داشتن روابط کاری در بنادر و گمرک‌ها و تجربه در این زمینه، پروسه ترخیص را انجام می‌دهد. از نظر قانونی، ترخیص‌کار به عنوان نماینده صاحب کالا در گمرک شناخته نمی‌شود؛ مگر در صورتی که زیر نظر وکالت و و یا نظارت کارگزار گمرکی فعالیت کند.

دامنه مسئولیت و پاسخگویی

کارگزار گمرکی در برابر صاحب کالا و گمرک، مسئولیت مستقیم دارد و در صورتی که تخلفی روی دهد، باید پاسخگو باشد. از آنجایی که مسئولیت ترخیص‌کار، رسمی و مستقیم نیست، نسبت به انطباق قانونی عملیات ترخیص و صحت مدرک، مسئولیتی ندارد. بنابراین در هنگام بروز تخلف یا اختلاف، مشکلات حقوقی و عملی فقط برای صاحب کالا ایجاد می‌شود.

سطح تخصص و آموزش

کارگزار گمرکی ، تحصیلات دانشگاهی مرتبط دارد و از دانش روز قوانین بین‌المللی و تخصصی گمرکی برخوردار است،‌ اما خیلی از ترخیص‌کاران، مهارت خود را به صورت کار میدانی و تجربه عملی کسب کرده‌اند.

در مجموع، ترخیص‌کار و کارگزار، خدمات مشابهی انجام می‌دهند، اما در سطح قانونی، تخصصی و مسئولیتی، تفاوت‌هایی دارند. برای انجام امور ترخیص کالا از فرودگاه امام خمینی و سایر گمرکات بهتر است از کارگزار گمرکی که مجوز رسمی دارد و حرفه‌ای‌تر است، کمک بگیرید.

وظایف کارگزار گمرک چیست؟

وظایف کارگزار گمرک به عنوان نماینده رسمی و قانونی صاحب کالا در گمرک، بسیار گسترده و تخصصی است. تسهیل، تسریع و قانونمند کردن فرایند ترخیص کالا، اصلی‌ترین هدف این فرد است. در ادامه، وظایف کارگزار گمرک را بررسی می‌کنیم:

ثبت و تنظیم اظهارنامه گمرکی

اصلی‌ترین وظیفه کارگزاری گمرکی این است که بر اساس اسناد تجاری و اطلاعات واقعی کالا، اظهارنامه گمرکی دقیق و صحیح تنظیم می‌کند. در پاسخ به سوال اظهارنامه گمرکی چیست باید گفت معمولا اظهارنامه شامل مشخصات کامل کالا، وزن، ارزش مبدا و تعرفه گمرکی کالا است.

طبقه‌بندی و تعیین تعرفه کالا

برای تعیین حقوق و عوارض گمرکی و رعایت مقررات واردات و صادرات، کالا باید در جایگاه تعرفه‌ای درستی قرار گیرد. کارگزار گمرک از دانش تخصصی خود کمک می‌گیرد تا بر اساس سیستم هماهنگ شده و طبقه‌بندی، کالا را در جایگاه درستی قرار دهد.

محاسبه و پرداخت حقوق ورودی عوارض و مالیات‌ها

کارگزار گمرکی پس از تعیین تعرفه باید حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، سود بازرگانی و سایر عوارض احتمالی را محاسبه کند. پرداخت همه این موارد توسط کارگزار گمرک انجام می‎شود.

اخذ مجوزهای قانونی لوازم

بعضی از کالاها در پروسه واردات یا صادرات، باید از سازمان‌های ذی ربط مثل سازمان ملی استاندارد، دامپزشکی و وزارت بهداشت، مجوزهایی را داشته باشند. دریافت همه این مجوزها برعهده کارگزار گمرک است. یکی از نکاتی که لازم است کارگزار گمرک از آن مطلع باشد اطلاع از قوانین اینکوترمز موثر در فرآیند ترخیص است.

حضور در فرایند ارزیابی و بازرسی کالا

در صورتی که نیاز به مشاهده فیزیکی کالا توسط ارزیابان گمرک وجود داشته باشد، کارگزار گمرک باید در محل ارزیابی حضور داشته باشد و اسناد مربوط به کالا را ارائه دهد. همچنین، ارائه توضیحات فنی مربوط به کالا نیز بر عهده او است.

پیگیری امور بانکی و ارزی

برای ترخیص بعضی از کالاها از ارزهای رسمی مثل ارز دولت یا نیمایی استفاده می‌شود. در این صورت، کارگزار باید تعامل‌هایی را با بانک عامل سامانه‌های ارزی و گمرکی داشته باشد تا ثبت سفارش واردات کالا  به صورت کامل انجام شود.

مشاوره تخصصی به صاحبان کالا

از دیگر وظایف کارگزار گمرک، ارائه مشاوره‌های تخصصی در مورد قوانین، ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های واردات کالا، تخفیف‌های تعرفه‌ای و روش‌های ترخیص به صاحبان کالا است. به این ترتیب به کاهش هزینه‌ها و ریسک‌های قانونی کمک می‌کند.

پیگیری اعتراضات و امور دادرسی گمرکی

در صورتی که با گمرک اختلافی پیش آید، کارگزار باید به نیابت از صاحب کالا، اعتراض به تعرفه جریمه یا سایر مواد را انجام دهد و از طریق مراجع، دادرسی گمرکی پیگیری کند.همکاری با کارگزار حرفه‌ای، بسیاری از مشکلات، تاخیرها و جرایم احتمالی را در هنگام ترخیص کالا کمتر می‌کند.

شرایط اخذ مجوز کارگزاری چیست؟

برای دریافت مجوز کارگزاری رسمی از گمرک جمهوری اسلامی ایران، باید فرایند مشخص طی شود و مجموعه‌ای از شرایط علمی، عملی و قانونی وجود داشته باشد. در ادامه، مراحل و شرایط لازم برای اخذ این مجوز را مرور می‌کنیم:

شرایط عمومی متقاضی

تابعیت جمهوری اسلامی ایران، حداقل سن ۲۵ سال تمام و نداشتن سوء پیشینه کیفری از جمله شرایط عمومی مجوز کارگزاری گمرک است. همچنین شخص متقاضی نباید سابقه قاچاق، تخلف گمرکی یا بدهی معوق به گمرک را داشته باشد. از دیگر شرایط عمومی، عدم اشتغال در دستگاه‌های دولتی یا نهادهای عمومی غیردولتی همزمان با فعالیت کارگزاری است.

شرایط تحصیلی و تخصصی

حداقل مدرک تحصیلی برای اخذ مجوز کارگزاری، مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های مرتبط مانند حقوق، اقتصاد، مدیریت بازرگانی، بازرگانی بین الملل و حمل‌و‌نقل است.

نحوه اخذ مجوز کارگزاری گمرکی

برای دریافت مجوز کارگزاری گمرکی باید فرایند نسبتا تخصصی چند مرحله‌ای طی شود. این مراحل توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران طراحی شده است. سختگیری‌هایی برای ورود به این عرصه حرفه‌ای وجود دارد تا فقط افراد واجد صلاحیت فنی، علمی و اخلاقی، وارد این حوزه شوند. مراحل اخذ مجوز کارگزاری گمرکی به شرح زیر است:

مرحله بررسی شرایط اولیه و ثبت نام در آزمون

با داشتن شرایط عمومی و اختصاصی، متقاضی در آزمون ثبت نام می‌کند. برای ثبت نام در این آزمون، باید به وب‌سایت سازمان سنجش و آموزش کشور به آدرس اینترنتی www.sanjesh.org مراجعه کنید. در ابتدا، فرم درخواست موجود در این وب‌سایت را تکمیل کرده و عکس واضحی از خودتان را بارگذاری کنید.

شرکت در آزمون کارگزاری گمرک

شرکت در آزمون کارگزاری گمرک برای متقاضیان ضروری است در این آزمون، سوالاتی در زمینه تعرفه‌بندی کالا، قوانین گمرکی و مقررات صادرات و واردات و آیین‌نامه اجرایی گمرک مطرح می‌شود که متقاضی باید حد نصاب نمره قبولی را کسب کند.

گذراندن دوره کارآموزی و مصاحبه حضوری

پس از قبولی در آزمون، شرکت در دوره کارآموزی عملی برای متقاضیان ضروری است تا با روند اجرایی و واقعی امور گمرکی آشنا شوند. در پایان نیز برای تایید صلاحیت متقاضی، مصاحبه تخصصی و ارزیابی نهایی انجام می‌شود.

استعلام‌ها و بررسی‌های نهایی

پس از مصاحبه، استعلام‌ها و بررسی‌های نهایی انجام می‌شود. این استعلام‌ها شامل استعلام از مراجع مختلف مانند سازمان ثبت احوال، سازمان امور مالیاتی، مرجع قضایی و اداره تشخیص هویت ناجا است. در نتیجه این استعلام‌ها، مشخص می‌شود که متقاضی سوء پیشینه یا موانع قانونی ندارد.

صدور پروانه کارگزاری

با سپری کردن مراحل بالا، متقاضی، پروانه رسمی کارگزاری گمرک را دریافت خواهد کرد که این پروانه، اجازه فعالیت قانونی به او را می‌دهد. اعتبار پروانه ارائه شده به کارگزار گمرک معمولا ۵ ساله است و باید بعد از آن تمدید شود. به یاد داشته باشید که پروانه کارگزاری را نمی‌توان به غیر انتقال داد و در صورت بروز تخلف، تعلیق یا ابطال خواهد شد.

تسهیلات ویژه برای کارگزاران گمرکی در ایران

تسهیلات و امتیازهای خاصی برای کارگزاران گمرکی در ایران وجود دارد. هدف از ارائه این تسهیلات، افزایش سرعت، شفافیت، کاهش هزینه‌های عملیاتی و اعتماد متقابل است در ادامه، مهم‌ترین مزایا و تسهیلات کارگزاران گمرک را مرور می‌کنیم:

دسترسی به سامانه‌های گمرکی و الکترونیکی

کارگزاران با داشتن پروانه رسمی به سامانه‌های الکترونیکی گمرک، دسترسی کامل و سطح بالاتری دارند. از جمله این سامانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سامانه EPL اظهارنامه الکترونیکی ( در مقاله epl چیست بیشتر در مورد این سامانه بخوانید )
• سامانه جامع امور گمرکی
• پروانه واحد تجارت فرامرزی
• سامانه جامع تجارت ایران

با دسترسی به این سامانه‌ها، فرایندهای تشخیص به صورت آنلاین و با سرعت بالا انجام می‌شود و ضرورتی به حضور کارگزار وجود ندارد.

امکان استفاده از مسیر سبز گمرکی

کارگزاران حرفه‌ای، بدون تخلف، حسن اعتبار و با سابقه خوب می‌توانند از مسیر سبز گمرکی استفاده کنند. در این مسیر به ارزیابی فیزیکی کالا نیازی وجود ندارد. همچنین زمان ترخیص به حداقل می‌رسد و اظهارنامه‌ها به صورت سیستمی پذیرفته می‌شوند.

پیش اظهاری و ترخیص سریعتر کالا

امکان اظهار کالا قبل از ورود فیزیکی به گمرک توسط کارگزاران مجاز وجود دارد. به این معنی که فرایند ترخیص، قبل از ورود کالا به گمرک آغاز می‌شود.

دسترسی به خدمات آموزشی و به روز رسانی اطلاعات

کارگزاران رسمی می‌توانند دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی رایگان یا با تخفیف ویژه را از سمت گمرک ایران دریافت کنند. این آموزش‌ها، کارگزار را از آخرین بخشنامه‌ها، تغییرات سامانه‌ای و قوانین آگاه خواهد کرد.

اعتماد موکلین و اعتبار حرفه‌ای

افرادی که پروانه کارگزاری رسمی را دارند، اعتماد صادرکنندگان، واردکنندگان و شرکت‌های بزرگ را از نظر قانونی و حرفه‌ای جلب می‌کنند. به همین دلیل از اعتبار بیشتری در قراردادهای رسمی و فعالیت‌های بین‌المللی برخوردار خواهند بود؛ این موضوع منجر به جلب مشتری بیشتر می‌شود.

امکان تداوم فعالیت حتی بدون مالکیت شرکت

کارگزار گمرک هم به صورت شخصی و هم حقیقی با تاسیس شرکت می‌تواند فعالیت‌های گمرکی خود را انجام دهد. در واقع، برای ورود به بازار کار، انعطاف‌پذیری بالایی دارند.

چرا به کارگزار رسمی گمرک نیاز داریم؟

در دنیای پر چالش تجارت بین‌الملل، وجود کارگزار رسمی یک انتخاب نیست، بلکه تبدیل به یک ضرورت حرفه‌ای و راهبردی شده است. کارگزار گمرک فقط یک فرایند ساده اداری را برای ترخیص کالا طی نمی‌کند، بلکه ترکیبی از قوانین پیچیده، سامانه‌های الکترونیکی، رویه‌های تخصصی، مجوزهای متنوع و مقررات متغیر را شامل می‌شود. در ادامه، دلایل نیاز به کارگزار رسمی گمرک را شرح می‌دهیم:

تسلط بر قوانین پیچیده گمرکی

قوانین گمرکی، روز به روز در حال تغییر است؛ به همین دلیل، نیاز به دانش تخصصی در مورد نحوه تعرفه‌بندی کالا، محدودیت‌های وارداتی، مجوزهای قانونی و رویه‌های ارزی دارد. کارگزار گمرک مانند یک مشاوره ترخیص کالا با این قوانین پیچیده آشنا است و از بروز تخلف‌های سنگین جلوگیری می‌کند.

کاهش زمان و هزینه‌های ترخیص

در صورتی که اشتباهی در پروسه ترخیص پیش بیاید، تاخیرهای چند روزه و یا چند هفته می‌شود. این تاخیر منجر به ضرر مالی، افزایش هزینه‌های دموراژ انبارداری و خواب سرمایه خواهد شد. با کمک کارگزار رسمی، ترخیص به صورت بهینه، سریع و با کمترین ریسک انجام می‌شود.

نماینده قانونی در برابر گمرک

کارگزار گمرک، تنها کسی است که به عنوان نماینده قانونی در برابر گمرک شناخته می‌شود؛ به همین دلیل، نیازی به حضور صاحب کالا وجود ندارد. رسیدگی به شکایات و حضور در جلسات نیز بر عهده این نماینده قانونی است.

در بسیاری از موارد، اختلافاتی مانند مسائل مربوط به تعرفه‌ها، ارزش‌گذاری کالا یا تخلفات گمرکی ممکن است پیش بیاید که نیاز به تخصص و دانش عمیق در این زمینه دارد. کارگزار گمرک با استفاده از تجربه و آشنایی خود با قوانین و مقررات گمرکی می‌تواند یکی از راهکارهای حل اختلافات گمرکی باشد.

دسترسی به سامانه‌ها و مسیرهای تسهیل شده

کارگزار رسمی، دسترسی مستقیم به بعضی از سامانه‌های دولتی دارد که افراد عادی نمی‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند. کارگزاران می‌توانند از مسیرهای زرد یا سبز بدون بررسی فیزیکی کالا عبور کنند.

کاهش ریسک حقوقی و کیفری برای صاحب کالا

در صورتی که کد تعرفه به اشتباه انتخاب شود و یا مجوزهای لازم توسط صاحب کالا دریافت نشود، پیگرد قانونی، ضبط کالا و یا جریمه‌های سنگین را به دنبال خواهد داشت. در صورتی که کارگزار رسمی داشته باشید، همه مسئولیت‌ها بر گردن او است و ریسک حقوقی و کیفری، شما را تهدید نمی‌کند.

مشاوره تخصصی در واردات صادرات و ثبت سفارش

کارگزاران رسمی علاوه بر اجرا، به عنوان مشاوران حرفه‌ای تجارت خارجی شناخته می‌شوند. به این ترتیب، قبل از ورود به کالا به گمرک می‌‌توانید از آن‌ها مشاوره‌های تخصصی دریافت کنید.

برای افزایش سرعت عملیات، رعایت قانون و صرفه‌جویی اقتصادی، حتما از کارگزار گمرک برای طی کردن ترخیص کالا کمک بگیرید.

محاسبه هزینه کارگزار گمرکی چگونه است؟

هزینه کارگزار گمرکی به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان نرخ ثابتی برای همه موارد در نظر گرفت. در ادامه، ساختار کلی محاسبه هزینه‌ها را بر اساس چند شاخص کلیدی توضیح می‌دهیم:

مبنای حق العمل کار گمرک به یکی از دو صورت زیر است:

• بر اساس درصدی از ارزش کالا (CIF): بین سه دهم تا یک درصد از ارزش کل کالای وارداتی.
• نرخ توافقی یا مقطوع: در این حالت، کارفرما و کارگزار بسته به نوع کالا، حجم و پیچیدگی ترخیص، عدد مشخصی را تعیین می‌کنند.

از جمله عوامل موثر روی مبلغ نهایی کارمزد می‌توان به نوع کالا، حجم و ارزش کالا، گمرک مقصد، فوریت و زمانبندی و خدمات جانبی اشاره کرد. در جدول زیر، نحوه تاثیر بعضی از عوامل در هزینه کارگزار را مشاهده می‌کنید:

عامل	نحوه تاثیر در هزینه
نوع کالا	ترخیص کالاهای خاص، ممنوعه یا مشروط، نیازمند مجوزهای خاص و وقت‌گیر است که پروسه ترخیص را طولانی‌تر و هزینه را بیشتر می‌کند.
حجم و ارزش کالا	ترخیص محموله‌های بزرگ‌تر، هزینه بیشتری دارد.
گمرک مقصد	بعضی از گمرک‌های داخلی یا خارجی از نظر اداری پیچیده‌تر هستند، بنابراین هزینه بیشتری دریافت خواهد شد.
فوریت و زمان‌بندی	کالاهای نیازمند ترخیص فوری(Express)، هزینه بالاتری دارند.
خدمات جانبی	اگر اخذ مجوز یا حمل‌ونقل بر عهده کارگزار باشد، هزینه افزایش می‌یابد.

قبل شروع هر فرایندی، باید محاسبه هزینه کارگزار گمرکی انجام شود.

انتخاب یک شرکت مناسب برای کارگزاری گمرک راه حلی برای ترخیص سریعتر کالای وارداتی

در این مقاله به جواب سوال کارگزاری گمرک چیست ، رسیدم  و همه موارد ضروری در رابطه با این موضوع را بررسی کردیم. اگر به دنبال ترخیص سریع‌تر کالا هستید، بهتر است یک شرکت مناسب و با تجربه را به عنوان کارگزار گمرک انتخاب کنید. یکی از شرکت‌های معتبر و با سابقه در این زمینه که کارگزار گمرکی را بر عهده می‌گیرد، شرکت ترخیص سنتر است. با کمک این شرکت می‌توانید مشاوره تخصصی در این زمینه دریافت کنید و پروسه ترخیص کالا از گمرک را با اطمینان خاطر به نماینده قانونی گمرک بسپارید. ما کمک می‌کنیم تا کالای خودتان را با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن ترخیص کنید. در صورتی که سوالی در مورد نحوه ترخیص کالا از گمرک دارید، با کارشناسان تیم ترخیص سنتر تماس بگیرید؛ آماده پاسخگویی به همه سوال‌های شما هستیم. خوشحال می‌شویم اگر نظرها و سوال‌های خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.