عوامل مختلفی در زمان ترخیص کالا از گمرک تاثیر می‌گذارند؛ آشنایی با این عوامل می‌تواند سرعت ترخیص کالا از گمرک امام و دیگر گمرک‌ها را افزایش دهد. در صورتی که تاخیری در مراحل ترخیص کالا پیش بیاید، منجر به افزایش هزینه‌های انبارداری، خسارت به کالا و از دست رفتن فرصت‌های تجاری میشود. فعالان حوزه بازرگانی، صادرکنندگان و واردکنندگان باید با مدت زمان ترخیص کالا از گمرک آشنا باشند. در این مقاله از ترخیص سنتر قصد داریم به بررسی دقیق زمان ترخیص بار از گمرک بپردازیم و عوامل موثر بر این موضوع را بررسی کنیم. با دریافت مشاوره از متخصصان ترخیص سنتر، زمان ترخیص کالا را به حداقل ممکن برسانید.
مدت زمان ترخیص انواع کالا از گمرک
مدت زمان ترخیص کالا از گمرک به عواملی مانند نوع کالا، نحوه اظهار، اسناد ارائه شده و میزان نظارت گمرکی بستگی دارد. بعضی از کالاها، امکان ترخیص در کوتاه مدت حتی همان روز را دارند. در مقابل، ترخیص بعضی دیگر از کالاها، چند هفته یا چند روز زمان می‌کشد. در ادامه، کالاها را از نظر زمان ترخیص بار از گمرک در چند دسته‌بندی مختلف بررسی می‌کنیم:
کالاهای دارای مجوز و اسناد کامل
کالاهایی که همه مدارک و مجوزهای قانونی آن‌ها مانند فاکتور، کارت بازرگانی، لیست عدل‌بندی، گواهی مبدا و مجوزهای لازم از سازمان‌های مرتبط، کامل است، ترخیص آن‌ها بین ۱ تا ۳ روز کاری طول می‌کشد.
کالاهای نیازمند بررسی و اخذ مجوز
در صورتی که کالای شما به مجوزهایی مانند قرنطینه، مجوز بهداشت یا استاندارد نیاز داشته باشد، زمان ترخیص آن‌ها بین ۳ تا ۱۰ روز کاری طول می‌کشد. هرچقدر دریافت مجوزها طول بکشد یا در ارائه اسناد، نقص وجود داشته باشد، زمان ترخیص نیز طولانی‌تر خواهد بود.
کالاهای مشمول بررسی‌های خاص یا تخصصی
بعضی از کالاهای حساس مثل مواد شیمیایی، خاص، تجهیزات پزشکی، دارو یا کالاهای استراتژیک به بررسی‌های امنیتی و فنی بیشتری نیاز دارند. ممکن است ترخیص آن‌ها، بیش از ۱۰ روز کاری طول بکشد.
کالاهای فاسد شدنی و اولویت‌دار
در صورتی که کالای شما در دسته‌بندی میوه، سبزیجات، گوشت، لبنیات و داروهای خاص قرار داشته باشد، معمولا با اولویت بالایی ترخیص می‌شوند. در صورتی که مدارک ترخیص کالا از گمرک تکمیل باشد، در کمتر از ۲۴ ساعت ترخیص خواهند شد.
کالاهای دارای اظهار خلاف یا مشکوک به قاچاق
در صورتی که بین اظهارنامه و کالای واقعی، مغایرتی وجود داشته باشد یا شک به قاچاق بودن کالا پیش بیاید، مراحل ترخیص آن متوقف میشود. فرایند ترخیص این کالاها ممکن است چندین هفته یا ماه‌ها طول بکشد یا به اقدامات قضایی منجر شود.
عوامل موثر بر مدت زمان ترخیص کالا
نوع کالا، تنها تعیین‌کننده مدت زمان ترخیص کالا از گمرک نیست؛ بلکه عوامل دیگری نیز در این زمان تاثیر می‌گذارند. با شناخت این عوامل، واردکنندگان و صادرکنندگان راحت‌تر می‌توانند برنامه‌ریزی کرده و از تاخیرهای غیرضروری جلوگیری کنند. به این ترتیب، هزینه‌های انبارداری یا توقف کالا نیز کاهش می‌یابد. در جدول زیر، عوامل موثر در طول زمان ترخیص بار از گمرک را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
- کامل بودن اسناد و مدارک: ارائه مدارک دقیق و کامل، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر زمان ترخیص بار از گمرک است. در صورتی که اسناد شما کامل نباشند یا عدم تطابق اطلاعات پیش آید، پروسه ترخیص طولانی‌تر شده و ممکن است منجر به توقف در فرایند ترخیص شود.
- نوع کالا و گروه کالایی: بر اساس گروه‌بندی گمرکی، بعضی از کالاها به حساسیت و بررسی‌های تخصصی نیاز دارند، بر همین اساس به سه گروه سبز، زرد و قرمز تقسیم می‌شوند. کالاهایی که در گروه سبز قرار دارند، بدون بازرسی فیزیکی در مدت زمان کمی ترخیص می‌شوند. کالاهای زرد و قرمز به کنترل‌های فیزیکی و اسنادی بیشتری نیاز دارند.
- دریافت مجوز از سازمان‌های ذی‌ربط: بعضی از کالاها به مجوزهای خاص از سازمان‌هایی مانند استاندارد، دامپزشکی، جهاد کشاورزی یا غذا و دارو نیاز دارند. در صورتی که این مجوزها دیرتر صدور شوند، سرعت روند ترخیص نیز کمتر خواهد شد.
- تجربه و مهارت ترخیص‌کار: زمان ترخیص کالا از گمرک به تجربه و مهارت ترخیص‌کار نیز بستگی دارد. برای افزایش سرعت ترخیص باید از ترخیص‌کار یا کارگزار گمرکی با تجربه کمک بگیرید. افراد ناآشنا در پیگیری مجوز ترخیص کالا از گمرک یا اظهار کالا، دچار اشتباهاتی می‌شوند که زمان ترخیص را طولانی‌تر می‌کند.
- زیرساخت و ترافیک گمرک: شلوغی بنادر یا کمبود نیروی انسانی در گمرک نیز باعث کاهش سرعت ترخیص کالا از گمرک میشود. این مشکل در ایام اوج واردات یا مناسبت‌های خاص مثل آخر سال بیشتر به چشم می‌خورد.
- شیوه حمل کالا: سرعت ترخیص کالاهایی که با حمل هوایی وارد می‌شوند، بیشتر است. در مقابل، کالاهایی که از طریق حمل دریایی یا زمینی وارد می‌شوند، ترخیص آن‌ها به دلایل لجستیکی و تخلیه بار دیرتر انجام میشود.
- بخشنامه‌ها و تغییرات قوانین: ممکن است در قوانین گمرکی یا صدور بخشنامه‌های جدید، تغییرات ناگهانی پیش آید که فرایند ترخیص را دچار اختلال کند. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید به صورت دائمی، اطلاعات حقوقی و گمرکی خود را به‌روز‌رسانی کنید.
عوامل موثر بر مدت زمان ترخیص بار از گمرک را بررسی کردیم؛ برای تسریع روند ترخیص، نکات ذکر شده را رعایت کنید.
مراحل مختلف ترخیص کالا و زمان مورد نیاز
فرایند ترخیص کالا با ورود کالا به کشور شروع میشود و تا زمان خروج آن از گمرک ادامه دارد. فرایند چند مرحله‌ای، بستگی به نوع کالا، آماده بودن مدارک و تجربه ترخیص‌کار دارد. هر مرحله از این فرایند، مدت زمان خاصی را به خود اختصاص می‌دهد. در جدول زیر، مراحل اصلی ترخیص و زمان تقریبی مورد نیاز را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
| مراحل مختلف ترخیص کالا | توضیحات | زمان تقریبی مورد نیاز |
| ورود کالا به گمرک و ثبت قبض انبار | هنگام ورود کالا به گمرک، انبارداران کالا را تحویل می‌گیرند و قبض انبار صادر می‌کنند. با دریافت قبض انبار، محل نگهداری و اطلاعات اولیه کالا مشخص خواهد شد. | ۱ روز کاری |
| ارائه اسناد و ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت | صاحب کالا یا نماینده قانونی او، اسناد مورد نیاز را آماده می‌کند و در سامانه جامع تجارت آن‌ها را به ثبت می‌رساند. | ۱ تا ۳ روز کاری |
| دریافت مجوزهای قانونی از سامانه‌های مربوطه | بعضی از کالاها نیاز به مجوزهایی از سازمان‌های مختلف مثل استاندارد، جهاد کشاورزی، دامپزشکی یا وزارت بهداشت دارند. این مجوزها باید هرچه سریع‌تر دریافت شود. | ۳ تا ۷ روز کاری (بسته به نوع کالا) |
| اظهار کالا در سامانه EPL و بررسی گمرک | پس از آماده کردن مدارک، نوبت به مرحله اظهار کالا در سامانه EPL می‌رسد. بعد از بارگذاری، کارشناسان گمرک، صحت مدارک و اطلاعات شما را مورد بررسی قرار خواهند داد. | ۱ تا دو روز کاری |
| ارزیابی و تعیین مسیر گمرکی (سبز، زرد و قرمز) | بر اساس اسناد ارائه شده و نوع کالا، کالای شما وارد یکی از مسیرهای سه گانه سبز، زرد و قرمز خواهد شد. مسیر سبز به ارزیابی فیزیکی نیازی ندارد. مسیر زرد به ارزیابی اسناد و مسیر قرمز هم به ارزیابی اسناد و هم بازرسی فیزیکی کامل نیاز دارد. | · مسیر سبز: کمتر از یک روز
· مسیر زرد: ۱ تا دو روز کاری · مسیر قرمز: ۳ تا ۵ روز کاری |
| پرداخت حقوق و عوارض گمرکی | پس از ارزیابی‌های انجام شده، هزینه ترخیص کالا از گمرک شما محاسبه میشود که شما باید نسبت به پرداخت آن اقدام کنید. هر چقدر به موقع این هزینه‌ها را پرداخت کنید، فرایند ترخیص سرعت می‌یابد. | چند ساعت تا یک روز کاری |
| صدور پروانه گمرکی و ترخیص کالا | پس از تسویه حساب، پروانه گمرکی و مجوز خروج کالا از گمرک صادر میشود. در این مرحله، کالا به مقصد نهایی منتقل خواهد شد. | کمتر از یک روز کاری |
در حالت کلی، اگر مدارک شما کامل باشد و کالا وارد مسیر سبز شود، ترخیص در کمتر از سه روز کاری انجام میشود. در صورتی که کالای شما وارد مسیر زرد یا قرمز شود، زمان طولانی‌تر خواهد شد. با فرض آماده بودن مدارک، دریافت مجوز و بازرسی فیزیکی، زمان ترخیص کالا از گمرک بین ۵ تا ۱۰ روز کاری خواهد بود.
تاثیر قوانین و مقررات جدید بر زمان ترخیص کالا
قوانین گمرکی در ایران و سایر کشورهای جهان روز به روز در حال تغییر است. این تغییرات بر مدت زمان ترخیص کالا از گمرک تاثیر مستقیمی دارد. قوانین جدید، بعضی از مواقع باعث آسان‌تر شدن روند و در بعضی مواقع باعث پیچیدگی مراحل میشود. در ادامه، مهم‌ترین ابعاد تاثیرگذار قوانین جدید بر سرعت ترخیص کالا را بررسی می‌کنیم:
- الزام به دریافت مجوزهای بیشتر
- اجرای طرح‌های پایشی و تشدید بازرسی‌ها
- تغییر در نرخ تعرفه‌ها و دستورالعمل‌های مالی
- توسعه سامانه‌های الکترونیکی
- تغییر در اولویت‌های وارداتی
صاحب کالا یا ترخیص‌کار باید از دستورالعمل‌ها، قوانین گمرکی به صورت لحظه‌ای آگاهی داشته باشد. استفاده از ترخیص‌کار حرفه‌ای و خدمات مشاوره امور گمرکی در کاهش تاثیر منفی این تغییرات، نقش مهمی را ایفا می‌کند.
تفاوت زمان ترخیص کالا در گمرک های مختلف
علاوه بر نوع کالا یا مدرک که تعیین‌کننده مدت زمان ترخیص کالا از گمرک هستند، محل ترخیص کالا نیز تاثیر مهمی در افزایش سرعت یا کاهش دارد. بعضی از گمرک‌ها، کالا را سریع‌تر ترخیص می‌کنند، اما در بعضی دیگر، این فرایند طولانی‌تر است. در ادامه، تفاوت‌های کلیدی بین گمرک‌های مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
گمرک‌های تخصصی و گمرک‌های عمومی
بعضی از گمرک‌ها به صورت تخصصی به ترخیص کالاهای خاص مانند خودرو، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی و کالاهای صنعتی می‌پردازند. سرعت ترخیص در این گمرک‌ها بیشتر است، زیرا تجهیزات بازرسی تخصصی دارند. از جمله این گمرک‌ها می‌توان به ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی اشاره کرد که در مقایسه با گمرک‌های عمومی، سرعت بالایی دارد.
زیرساخت فیزیکی و دیجیتال
گمرک‌هایی که دارای انبارهای مجهز، سیستم‌های تمام الکترونیک و سامانه‌های پیشرفته گمرکی هستند، سرعت ترخیص در آن‌ها بالاتر است. یکی از سریع‌ترین گمرک‌های دریایی، گمرک شهید رجایی با داشتن سیستم EPL، پنجره واحد و زیرساخت‌های مدرن است.
ترافیک و حجم کاری گمرک
بعضی از گمرک‌ها، حجم زیادی از واردات را پوشش می‌دهند و صف‌های طولانی‌تری برای ارزیابی و بازرسی دارند؛ طبیعتا ترخیص کالا از این نوع گمرک‌ها بیشتر است. نمونه‌ای از این گمرک می‌توان به بوشهر یا بندرعباس در ایام اوج واردات مثلا آخر سال اشاره کرد.
موقعیت جغرافیایی و دسترسی به سازمان‌های همکار
گمرک‌هایی که به نمایندگی‌های سازمان‌های همکار مانند وزارت بهداشت، قرنطینه و استاندارد نزدیک‌تر هستند، صدور مجوزها آسان‌تر است؛ به همین دلیل، سرعت ترخیص بالایی دارند. به عنوان مثال، گمرک‌های مرزی مانند باشماق یا بازرگان، کالاها را با سرعت زیادی ترخیص می‌کنند.
عملکرد پرسنل گمرک و همکاری با ترخیص کاران
روند ترخیص کالا در گمرک‌هایی که ارتباط بین ترخیص‌کاران، کارشناسان گمرک و سازمان‌های دیگر، بهتر و هماهنگ‌تر است، سریع‌تر خواهد بود. در جدول زیر به مقایسه حدودی زمان ترخیص در گمرک‌های مختلف می‌پردازیم:
| نوع گمرک | مدت زمان معمول ترخیص | توضیح |
| گمرک فرودگاه امام خمینی | ۱ تا ۳ روز کاری | برای کالاهای فاسدشدنی یا حساس |
| گمرک شهید رجایی بندرعباس | ۳ تا ۷ روز کاری | پرحجم‌ترین گمرک دریایی کشور |
| گمرک بوشهر | ۴ تا ۸ روز کاری | بستگی به فصل دارد |
| گمرک بازرگان | ۵ تا ۱۰ روز کاری | مشکلات مرزی و حمل‌ونقل |
| گمرک غرب تهران | ۲ تا ۵ روز کاری | مناسب برای کالاهای سبک و پرکاربرد |
دریافت مشاوره در مورد انتخاب نوع گمرک، تاثیر زیادی در فرایند ترخیص کالا دارد.
چگونه مشاوره تخصصی باعث تسریع در ترخیص کالا میشود؟
در این مقاله با زمان ترخیص کالا از گمرک آشنا شدیم. برای سریع‌تر کردن مدت زمان ترخیص کالا از گمرک ، حتما از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید. در شرایطی که قوانین گمرکی روز به روز در حال تغییر هستند، استفاده از افراد و شرکت‌های متخصص در این زمینه باعث سریع‌تر شدن زمان ترخیص بار از گمرک خواهد شد. ترخیص سنتر بر تیمی مجرب و آشنا به رویه‌های گمرکی و قوانین روز تکیه کرده است که راهکارهای حرفه‌ای را برای تسریع ترخیص کالا و تسهیل مراحل ارائه می‌دهند.
با استفاده از خدمات ترخیص سنتر از مزایای زیر بهره‌مند خواهید شد:
- کاهش خطاهای اسنادی
- دسترسی سریع به مجوزها
- تعیین مسیر بهینه گمرکی
- صرفه‌جویی در زمان و هزینه
- مشاوره پیش از واردات
با انتخاب تیم حرفه‌ای ترخیص سنتر، فرایند ترخیص کالا سریع و بدون پیچیدگی انجام میشود؛ این همکاری، برگ برنده شما در رقابت تجاری محسوب خواهد شد. آماده شنیدن نظرها و سوال‌های شما در بخش دیدگاه‌ها هستیم.
