برگ سبز گمرکی، یکی از اسناد کلیدی در فرآیند واردات و ترخیص کالا از گمرک است. این مدرک، در واقع تأییدی رسمی از سوی گمرک بر طی شدن مراحل قانونی، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و ثبت اطلاعات دقیق مربوط به کالا محسوب میشود. بدون در اختیار داشتن برگ سبز، ترخیص هیچ کالایی از گمرک امکان‌پذیر نخواهد بود.
با این حال، بسیاری از افراد و شرکت‌هایی که به‌تازگی وارد حوزه واردات شده‌اند، اطلاعات دقیقی درباره چیستی برگ سبز، نحوه صدور آن و مدارک موردنیاز برای دریافتش ندارند. در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام و براساس تجربه عملی، به تمامی ابعاد این سند مهم خواهیم پرداخت. ابتدا بررسی می‌کنیم برگ سبز گمرکی دقیقاً چیست و چه اطلاعاتی در آن ثبت میشود، سپس به انواع آن، کاربردها، مدارک لازم برای دریافت، مراحل صدور و هزینه‌های مربوطه می‌پردازیم.اگر به‌دنبال شناخت دقیق و جامع از این سند هستید تا فرآیند ترخیص کالای خود را با اطمینان بیشتری طی کنید، این مقاله برای شما نوشته شده است.
برگ سبز گمرکی چیست؟
برگ سبز گمرکی سند رسمی‌ای است که نشان می‌دهد فرآیند قانونی ترخیص کالا به‌درستی طی شده و تمامی پرداخت‌ها و مجوزها مورد تأیید گمرک قرار گرفته‌اند. این برگه در واقع آخرین مرحله‌ای است که واردکننده باید از آن عبور کند تا اجازه خروج کالا از محدوده گمرکی را دریافت کند.
در شرکت ترخیص سنتر بارها دیده‌ایم که برخی واردکنندگان تصور می‌کنند برگ سبز تنها یک کاغذ تأیید نهایی است. در حالی که این سند، نتیجه مجموعه‌ای از بررسی‌ها، ارزیابی‌ها، و تطابق‌های دقیق است. کوچک‌ترین ناهماهنگی در مدارک می‌تواند صدور آن را با مشکل مواجه کند.
محتوای برگ سبز شامل اطلاعات کلیدی درباره کالا و فرآیند واردات آن است؛ از جمله مشخصات دقیق محموله، کد ثبت سفارش، شماره قبض انبار، و مجوزهای لازم. امضای کارشناس ارزیاب در این سند به‌معنای تأیید نهایی تمام مراحل است و تنها پس از آن می‌توان برای بارگیری و خروج کالا اقدام کرد.
اطلاعات مندرج در برگ سبز گمرکی
برگ سبز گمرکی سندی است که حاوی اطلاعات کلیدی درباره کالای وارداتی بوده و گمرک آن را پس از بررسی کامل صادر می‌کند. این اطلاعات نه‌تنها باید دقیق باشند، بلکه باید با سایر مدارک ثبت‌شده در سامانه گمرکی نیز هماهنگ باشند. کوچک‌ترین مغایرت میان اطلاعات درج‌شده در برگ سبز و سایر اسناد، می‌تواند فرآیند ترخیص را متوقف کند.
در ترخیص سنتر بارها مشاهده کرده‌ایم که تأخیر در صدور این سند، تنها به دلیل ناهماهنگی در یک عدد ساده مانند شماره قبض انبار یا کد ثبت سفارش رخ داده است. بنابراین شناخت دقیق محتوا و اهمیت هر بخش از این سند، برای هر واردکننده‌ای ضروری است.
مهم‌ترین اطلاعاتی که در برگ سبز گمرکی درج می‌شوند عبارت‌اند از:
- کد هشت‌رقمی ثبت سفارش: شناسه‌ای که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر میشود و پایه تمامی استعلام‌ها و ارجاعات قانونی است.
- نام و نوع کالا: به‌همراه مشخصات فنی، تجاری و طبقه‌بندی گمرکی آن.
- تعداد، حجم و وزن کالا: شامل وزن خالص و ناخالص به‌منظور محاسبه تعرفه‌های گمرکی.
- ارزش کالا: ارزش ریالی یا ارزی کالا براساس اسناد خرید و فاکتور رسمی.
- کشور مبدأ و کشور مقصد: که مبنای ارزیابی تعرفه‌ها و اعمال معافیت‌های احتمالی قرار می‌گیرد.
- نوع حمل‌ونقل: اعم از دریایی، زمینی، هوایی یا ریلی.
- شماره بارنامه و اطلاعات حمل‌کننده: برای پیگیری محموله و تطابق با اطلاعات سیستمی.
- شماره قبض انبار: نشان‌دهنده ثبت رسمی ورود کالا به انبار گمرک.
- تاریخ ورود و خروج کالا از انبار: زمان‌بندی دقیق برای کنترل قانونی مدت ماندگاری کالا.
- شماره کوتاژ: شماره‌ای اختصاصی که برای هر اظهارنامه گمرکی صادر میشود.
- نام شرکت واردکننده و صادرکننده: به‌منظور شناسایی طرف‌های تجاری و بررسی سوابق آن‌ها.
- قیمت کالا و هزینه‌های پرداختی به گمرک: شامل حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده و سایر عوارض قانونی.
- شماره بیجک: برای ردیابی کالا در داخل کشور پس از ترخیص.
- تاریخ خروج وسیله حمل‌کننده: اطلاعات مرتبط با حمل نهایی کالا از مبادی گمرکی.
اطلاعات فوق در کنار یکدیگر تصویر روشنی از وضعیت حقوقی، تجاری و فیزیکی کالا ارائه می‌دهند و به‌عنوان سند پشتیبان در کلیه فرآیندهای قانونی ترخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند. از همین رو، اطمینان از صحت این اطلاعات و تطبیق کامل آن با مدارک دیگر، لازمه هر اقدام حرفه‌ای در حوزه واردات و ترخیص کالا به‌شمار می‌رود.
انواع برگ سبز گمرکی کدامند؟
برگ سبز گمرکی بسته به نوع کالا و شرایط واردات یا صادرات آن، به چند دسته مختلف تقسیم میشود. شناخت تفاوت این انواع، به واردکنندگان کمک می‌کند تا فرآیند ترخیص را با دقت بیشتری مدیریت کنند و از بروز تاخیر یا ایرادات اداری جلوگیری کنند.
در ترخیص سنتر معمولاً با سه نوع اصلی از برگ سبز سروکار داریم:
- برگ سبز وارداتی: این نوع برای کالاهایی صادر میشود که از خارج کشور وارد شده‌اند و پس از طی مراحل قانونی، آماده خروج از محدوده گمرکی هستند.
- برگ سبز صادراتی: برای کالاهایی صادر میشود که قرار است کشور را ترک کنند. این برگ تأیید می‌کند که کالا مجاز به خروج از مرز است و تمامی مقررات صادراتی رعایت شده‌اند.
- برگ سبز انتقالی: در برخی موارد خاص، زمانی که کالا باید از یک گمرک به گمرک دیگر منتقل شود، این نوع از برگ سبز صادر میشود. در این حالت، کالا هنوز ترخیص نشده، اما برای انجام مراحل بعدی نیاز به جابه‌جایی دارد.
هر یک از این انواع، شرایط، مدارک و فرآیندهای خاص خود را دارد. اشتباه در تشخیص نوع صحیح می‌تواند باعث تأخیر جدی در فرآیند ترخیص شود.
کاربرد برگ سبز گمرکی
برگ سبز گمرکی تنها به‌عنوان یک برگه عبور از گمرک تلقی نمی‌شود. درواقع این سند، مهر تأیید نهایی گمرک بر سلامت قانونی ورود یا خروج کالا به کشور است. بدون این سند، عملاً فرآیند واردات یا صادرات کامل نمی‌شود.
اما کاربرد این سند فراتر از لحظه ترخیص است. برگ سبز به‌عنوان سند رسمی مالکیت کالا در مراجع دیگر از جمله بانک، شرکت‌های حمل‌ونقل، و بیمه مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین تمام اطلاعات مربوط به کالا، مجوزها، ارزش‌گذاری‌ها و مبدا و مقصد آن، از طریق این سند در سامانه جامع گمرک ثبت میشود.
اگر اختلافی درباره قانونی بودن واردات پیش بیاید، برگ سبز به‌عنوان مرجع اصلی بررسی، مورد استناد قرار می‌گیرد. به همین دلیل، در ترخیص سنتر همیشه تأکید می‌کنیم که باید صدور این سند را نه پایان کار، بلکه مهر تأیید تمام مسیر طی‌شده بدانیم.
مدارک لازم برای دریافت برگ سبز گمرکی
دریافت برگ سبز گمرکی نیاز به مجموعه‌ای از مدارک رسمی دارد که باید به‌درستی تهیه و ثبت شده باشند. عدم ارائه صحیح این مدارک، می‌تواند فرآیند ترخیص را متوقف کند.
مدارکی که معمولاً در ترخیص سنتر برای صدور برگ سبز آماده می‌کنیم عبارت‌اند از:
- قبض انبار: مدرکی رسمی که ورود کالا به انبار گمرک را تأیید می‌کند و از جمله اسناد اولیه و ضروری محسوب میشود.
- پکینگ لیست (Packing List): فهرست تفصیلی اقلام موجود در محموله، شامل نوع، تعداد و نحوه بسته‌بندی هر کالا.
- بارنامه (Bill of Lading): سند حمل و نقل بین‌المللی که اطلاعات دقیق مربوط به حمل کالا را مشخص می‌کند.
- فاکتور خرید (Invoice): سند مالی رسمی که مبلغ، نوع کالا، و شرایط خرید را نشان می‌دهد.
- کارت بازرگانی: مجوزی که صلاحیت واردکننده برای انجام تجارت خارجی را تأیید می‌نماید.
- کد اقتصادی: شناسه‌ای که برای شناسایی فعالان اقتصادی در سامانه مالیاتی و گمرکی استفاده میشود.
- بیمه‌نامه حمل کالا: مدرکی که پوشش بیمه‌ای کالاها را در طول مسیر حمل تأیید می‌کند.
- گواهی مبدأ (Certificate of Origin): سندی که کشور محل تولید یا ساخت کالا را مشخص می‌نماید.
- گواهی بازرسی کالا (Inspection Certificate): گزارشی رسمی که وضعیت کیفی و کمی کالا پیش از ترخیص را ارزیابی می‌کند.
- مجوزهای بهداشتی، استاندارد یا سایر مجوزهای قانونی مرتبط: بسته به نوع کالا، برخی مجوزهای تخصصی مانند مجوز بهداشت یا استاندارد ملی الزامی است.
- اسناد و مدارک تکمیلی کالا: شامل هرگونه مستند مرتبط با ویژگی‌های فنی یا تجاری کالا.
- اطلاعات کامل واردکننده و صادرکننده: برای تطابق با سایر اسناد و شناسایی دقیق طرف‌های تجاری.
- تشکیل پرونده در گمرک: کلیه اسناد فوق باید به‌صورت منظم و براساس دستورالعمل‌های سازمان گمرک، در قالب یک پرونده کامل و قابل بررسی تحویل داده شود.
اطمینان از صحت و کامل بودن این مدارک، شرط لازم برای صدور سریع و بی‌نقص برگ سبز گمرکی است. در صورت وجود هرگونه تردید یا ابهام، استفاده از مشاوره یک ترخیص‌کار حرفه‌ای می‌تواند روند دریافت برگ سبز را به‌مراتب آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر سازد.
نحوه صدور برگ سبز گمرکی
فرآیند دریافت برگ سبز گمرکی، یکی از مراحل حساس و قانونی در ترخیص کالا از گمرک جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود. این فرآیند در بستر سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی انجام میشود و مستلزم طی کردن مراحلی دقیق، همراه با ثبت اطلاعات کامل و پرداخت هزینه‌های مصوب است.
در ادامه، مراحل دریافت برگ سبز گمرکی به ترتیب زیر توضیح داده میشود:
۱. دریافت نام کاربری و رمز عبور سامانه EPL
متقاضی باید به‌صورت حضوری به یکی از گمرکات کشور مراجعه کرده و نسبت به دریافت اطلاعات ورود به سامانه EPL به نشانی epl.irica.gov.ir اقدام نماید.
۲. ورود به حساب کاربری و تنظیم اظهارنامه گمرکی
پس از ورود به سامانه، اظهارنامه گمرکی کالا باید توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تنظیم و ثبت شود. در این مرحله، کلیه اطلاعات مربوط به کالا از جمله نوع، تعداد، وزن، ارزش، کشور مبدأ و مقصد و سایر اطلاعات ضروری باید به‌صورت دقیق وارد شوند.
۳. بررسی و تأیید اظهارنامه توسط گمرک
چنانچه اطلاعات ثبت‌شده کامل و مطابق با ضوابط باشد، اظهارنامه جهت ارزیابی به کارشناسان گمرک ارجاع داده میشود. ارزیابان با بررسی محموله و انطباق آن با اطلاعات اظهارشده، در صورت تأیید، اظهارنامه را امضاء می‌نمایند.
- پرداخت هزینه‌های قانونی
پس از تأیید ارزیابی، متقاضی موظف است هزینه‌های مربوط به ترخیص را مطابق با فیش صادرشده پرداخت کند. این هزینه‌ها ممکن است شامل حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض قانونی و سایر هزینه‌های جانبی باشند. - صدور و چاپ برگ سبز گمرکی
پس از پرداخت کامل هزینه‌ها و ثبت آن در سیستم، برگ سبز گمرکی از طریق سامانه صادر می‌گردد. این برگ باید چاپ شده، توسط مسئول مربوطه مهر و امضاء شود و شماره رسمی آن در سامانه ثبت گردد. - تحویل برگ سبز به صاحب کالا
در پایان، برگ سبز صادرشده در اختیار صاحب کالا یا نماینده وی قرار می‌گیرد. این سند از این پس به‌عنوان مجوز رسمی ترخیص، در کلیه مراحل خروج کالا از انبار گمرک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و فنی این فرآیند، بهره‌گیری از خدمات یک ترخیص‌کار مجرب می‌تواند نقش مهمی در تسریع روند دریافت برگ سبز گمرکی و جلوگیری از خطاهای احتمالی داشته باشد.
هزینه دریافت برگ سبز گمرک
فرآیند دریافت برگ سبز گمرکی، مستلزم پرداخت مجموعه‌ای از هزینه‌ها و مالیات‌هایی است که همگی به‌صورت شفاف در این سند درج می‌گردند. این هزینه‌ها بر اساس نوع کالا، کشور مبدأ، وزن، ارزش و خدمات دریافت‌شده در فرآیند ترخیص متغیر هستند. در یک نگاه کلی، این پرداختی‌ها در دو دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند: مالیات‌ها و هزینه‌های جانبی.
۱. مالیات‌ها
در بخش مالیات، واردکننده موظف است موارد متعددی را تحت عناوین قانونی پرداخت نماید که شامل موارد زیر است:
- حقوق گمرکی: مبلغی است که براساس تعرفه تعیین‌شده برای واردات کالا دریافت میشود.
- سود بازرگانی: درصدی از ارزش کالا که به‌عنوان سیاست حمایتی یا تنظیم بازار توسط دولت وضع میشود.
- مالیات بر ارزش افزوده: معمولاً براساس ارزش کل کالا و مطابق نرخ مصوب سالانه محاسبه می‌گردد.
- عوارض اختصاصی (مانند عوارض هلال احمر): برخی کالاها مشمول عوارض خاصی هستند که معمولاً حدود یک درصد از ارزش کالا را شامل میشود.
- چهار درصد مالیات علی‌الحساب: مبلغی که به‌صورت علی‌الحساب بابت مالیات عملکرد از واردکننده دریافت می‌گردد.
۲. هزینه‌های جانبی
در کنار مالیات‌ها، بخشی از هزینه‌ها نیز به خدماتی مربوط میشود که در فرآیند واردات ارائه میشود. این هزینه‌ها از طرف شرکت‌های حمل‌ونقل، سازمان بنادر، گمرکات، انبارها و دیگر نهادهای خدماتی دریافت می‌شوند و معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- هزینه‌های حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی
- هزینه بارگیری و تخلیه کالا در مبادی ورودی
- هزینه انبارداری بر اساس مدت‌زمان نگهداری کالا
- هزینه خدمات استانداردسازی و آزمایشگاه در صورت نیاز
تسویه دقیق و به‌موقع این هزینه‌ها، شرط لازم برای صدور برگ سبز گمرکی و آغاز فرآیند ترخیص نهایی کالاست. نادیده‌گرفتن یا تأخیر در پرداخت هر یک از این مبالغ، می‌تواند فرآیند ترخیص را متوقف یا مشمول جریمه کند.
در ترخیص سنتر، پیش از هرگونه اقدام برای پرداخت هزینه‌ها، مشاوره مالی دقیقی به مشتریان ارائه میشود تا فرآیند ترخیص کالا از گمرک با کمترین ریسک مالی و بیشترین شفافیت انجام شود. ما به اصل شفافیت مالی پایبندیم و برای بسیاری از واردکنندگان، همین شفافیت در هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک، مبنای تصمیم‌گیری اقتصادی در ادامه مسیر تجاری‌شان بوده است.
