ترخیصیه، یکی از اسناد مهم و حیاتی در فرآیند واردات و صادرات کالاهاست که در گمرک به منظور تسهیل ترخیص بار و تعیین مالکیت کالاها صادر می‌شود. این سند نشان‌دهنده اجازه گمرک به صاحب کالا یا نماینده قانونی او برای انجام امور ترخیص از گمرک است. ترخیصیه به عنوان ابزاری قانونی و اجرایی در انتقال کالاها از مرزها اهمیت زیادی دارد.
برای دریافت ترخیصیه، شرکت‌های حمل و نقل کالا و صاحبان کالا باید اطلاعات دقیق و کاملی را در سامانه‌های گمرکی ثبت کنند و پس از تایید، این مدرک را دریافت نمایند. در این مقاله، به این سوال پاسخ میدهیم که ترخیصیه چیست؟ و سپس به بررسی مراحل اخذ و واگذاری ترخیصیه و تفاوت‌های آن با سایر اسناد مشابه خواهیم پرداخت. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
ترخیصیه چیست؟
ترخیصیه یا Delivery Order، سندی است که در فرایند واردات و صادرات کالاها از سوی شرکت‌های حمل و نقل صادر می‌شود. این سند به‌عنوان مجوز قانونی برای ترخیص کالا از گمرک عمل می‌کند و پس از بررسی و تأیید اسناد مختلف توسط گمرک، به واردکننده یا صادرکننده داده می‌شود. ترخیصیه به‌عنوان یکی از مدارک کلیدی در تجارت بین‌المللی به‌شمار می‌رود که بدون آن، نمی‌توان کالاها را از مرز عبور داد.
ترخیصیه علاوه بر تسهیل عبور کالا از مرزها، نقش مهمی در نظارت بر رعایت قوانین و مقررات گمرکی ایفا می‌کند. این سند مانع از واردات و صادرات کالاهای غیرمجاز می‌شود و کمک می‌کند تا فرآیند تجاری به‌صورت شفاف و قانونی پیش رود.
اطلاعات مندرج در ترخیصیه
این سند اطلاعات مختلفی را دربردارد که به فرآیند ترخیص کالا از گمرک تسهیل می‌بخشد. به‌طور معمول، اطلاعات مندرج در ترخیصیه شامل موارد زیر میباشد :
- مشخصات گیرنده کالا
- نام کشتی
- شماره بارنامه و تاریخ صدور
- بندر بارگیری
- بندر تخلیه
- تعداد و نوع بسته‌بندی
- شرح کالا
- وزن خالص کالا
- نام شرکت کشتیرانی و موسسه حمل‌ونقل
- مشخصات وسیله حمل (مانند نوع وسیله نقلیه)
- شماره فهرست کل بار
این اطلاعات به‌طور کامل برای ترخیص کالا از گمرک ضروری است و به تسهیل فرآیند واردات کالا کمک می‌کند.
کاربردهای ترخیصیه
ترخیصیه، یکی از اسناد حیاتی در فرآیند تجارت بین‌المللی است که نقش کلیدی در مراحل مختلف واردات و صادرات ایفا می‌کند. این سند کاربردهای متعددی دارد که در ادامه به‌تفصیل به آنها پرداخته شده است:
- ترخیص کالا از گمرک:
مهم‌ترین نقش ترخیصیه، ارائه مجوز رسمی برای ترخیص کالا از گمرک است. این سند به صاحب کالا یا نماینده قانونی او اجازه می‌دهد تا کالاهای وارداتی را پس از پرداخت هزینه‌های گمرکی و انجام مراحل قانونی از گمرک آزاد کند. بدون ترخیصیه، فرآیند ترخیص کالا امکان‌پذیر نخواهد بود. - تسهیل حمل‌ونقل:
ترخیصیه یکی از اسناد ضروری برای حمل‌ونقل کالا از طریق مسیرهای دریایی، هوایی یا زمینی است. این سند در پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل و مالیات‌های مربوطه به گمرک مورد استفاده قرار می‌گیرد و به تسهیل فرآیند انتقال کالا به مقصد نهایی کمک می‌کند. - اثبات مالکیت کالا:
ترخیصیه به‌عنوان یک سند رسمی، مالکیت کالا را تأیید می‌کند و برای انجام امور قانونی مانند فروش کالاهای وارداتی یا انتقال مالکیت آن به افراد دیگر ضروری است. وجود این سند در تجارت بین‌المللی، اطمینان از حق مالکیت کالا را تضمین می‌کند و مانع از بروز مشکلات احتمالی می‌شود. - نقش در مبادلات تجاری بین‌المللی:
در تجارت جهانی، اسنادی مانند بارنامه، فاکتور فروش و ترخیصیه از مهم‌ترین مدارک موردنیاز هستند. ترخیصیه به‌عنوان پلی میان مراحل حمل‌ونقل و گمرک عمل کرده و برای دریافت سایر اسناد تجاری مانند بارنامه الزامی است. - پایه‌گذار دریافت سایر مدارک گمرکی:
ترخیصیه یکی از اسناد پایه‌ای برای دریافت مدارک دیگر در فرآیند گمرکی است. بدون این سند، دریافت مدارکی مانند قبض انبار، بارنامه یا فاکتور فروش امکان‌پذیر نخواهد بود. - تضمین شفافیت در فرآیندهای تجاری:
ترخیصیه نقش مهمی در ایجاد شفافیت در فرآیندهای تجاری ایفا می‌کند. این سند باعث می‌شود که تمام مراحل واردات و صادرات کالا، مطابق با قوانین و مقررات گمرکی انجام شود.
برای انجام این فرآیندها، یکی از گام‌های اساسی، ثبت سفارش واردات کالا است. این مرحله به واردکننده کمک می‌کند تا مجوزهای لازم برای ورود کالا به کشور را از سازمان‌های ذی‌ربط دریافت کرده و فرآیند واردات را به‌صورت قانونی آغاز کند.
در نتیجه، ترخیصیه نه تنها ابزاری برای ترخیص کالا از گمرک است، بلکه به‌عنوان سندی کلیدی در مراحل مختلف تجارت بین‌المللی، از اثبات مالکیت کالا گرفته تا دریافت سایر اسناد گمرکی، کاربرد دارد. استفاده از این سند باعث تسریع فرآیندهای تجاری و کاهش ریسک‌های احتمالی می‌شود.
تفاوت بارنامه و ترخیصیه
در فرآیند حمل‌ونقل کالا، تفاوت‌های مهمی میان “بارنامه” و “ترخیصیه” وجود دارد. در ادامه در جدول زیر، تفاوت‌های کلیدی این دو سند بررسی می‌شود:
|
ویژگی |
بارنامه |
ترخیصیه |
| تعریف | سندی است که جزئیات حمل کالا را شامل می‌شود و اثبات مالکیت کالا است. | سندی است که به گیرنده اجازه می‌دهد کالا را از گمرک تحویل بگیرد. |
| زمان صدور | در مبدا، قبل از ارسال کالا صادر می‌شود. | پس از رسیدن کالا به مقصد و تسویه حساب‌های مالی صادر می‌شود. |
| هدف اصلی | تأیید مالکیت کالا و تسهیل فرآیند حمل و نقل. | تسهیل فرآیند تحویل کالا از گمرک یا انبار به گیرنده. |
| نقش در گمرک | برای ترخیص کالا از گمرک استفاده می‌شود. | برای آزادسازی کالا از گمرک و تحویل به گیرنده نهایی. |
| اطلاعات مندرج | شامل نوع کالا، مقصد، تعداد بسته‌ها، و شرایط حمل. | شامل اطلاعات تحویل، پرداخت‌های مالی، و گمرکی کالا. |
| کاربرد در زنجیره تأمین | استفاده از بارنامه برای حمل کالا از مبدأ تا مقصد. | استفاده از ترخیصیه برای دریافت کالا از مقصد و تحویل به گیرنده. |
| نقش در مالکیت | اثبات مالکیت کالا و انتقال آن به گیرنده در مقصد. | انتقال مالکیت به گیرنده برای دریافت کالا از گمرک. |
این جدول تفاوت‌های کلیدی میان بارنامه و ترخیصیه را به‌طور واضح نشان می‌دهد.
تفاوت ترخیصیه و قبض انبار
قبض انبار نیز یکی از مدارک ضروری برای ترخیص کالا از انبار میباشد و یکی از مراحل تشریفات گمرکی است. در ادامه تفاوت‌های کلیدی بین ترخیصیه و قبض انبار را در قالب جدول برای شما آماده کرده‌ام:
|
ویژگی |
ترخیصیه |
قبض انبار |
| تعریف | سندی که به صاحب کالا اجازه می‌دهد کالا را از گمرک تحویل بگیرد. | سندی که نشان‌دهنده تحویل کالا به انبار است. |
| زمان صدور | پس از رسیدن کالا به مقصد و تسویه حساب‌های مالی. | در مرحله تحویل کالا به انبار قبل از حمل به مقصد. |
| هدف اصلی | تسهیل فرآیند ترخیص کالا از گمرک و انتقال آن به گیرنده. | تأیید دریافت کالا در انبار برای نگهداری. |
| نقش در گمرک | برای آزادسازی کالا از گمرک و تحویل به صاحب کالا. | در گمرک کاربرد ندارد، فقط در انبار استفاده می‌شود. |
| اطلاعات مندرج | شامل جزئیاتی چون شماره بارنامه، مشخصات صاحب کالا و هزینه‌های گمرکی. | شامل جزئیات کالا، تعداد و نوع بسته‌بندی، شرایط انبار. |
| کاربرد در زنجیره تأمین | استفاده برای تحویل کالا از گمرک به صاحب کالا. | استفاده برای نگهداری کالا قبل از انتقال به مقصد نهایی. |
| نقش در مالکیت | اثبات مالکیت کالا و انتقال آن به گیرنده نهایی. | نشان‌دهنده پذیرش کالا در انبار، بدون انتقال مالکیت. |
این جدول به‌طور واضح تفاوت‌های کلیدی میان ترخیصیه و قبض انبار را شرح می‌دهد و نحوه استفاده از هرکدام را مشخص می‌کند.
چه سازمانی ترخیصیه را صادر می‌کند؟
سند “ترخیصیه” توسط شرکت‌های حمل‌ونقل یا کشتیرانی صادر می‌شود و مجوز تحویل کالا به صاحب کالا یا نماینده او از گمرک است. این سند نشان‌دهنده تسویه کامل هزینه‌های حمل‌ونقل بوده و یکی از الزامات اصلی برای آغاز فرآیند ترخیص کالا از گمرک محسوب می‌شود
نحوه اخذ یا واگذاری ترخیصیه چگونه است؟
برای اخذ یا واگذاری ترخیصیه، یک سری مراحل مهم باید طی شود. این فرایند از ثبت اطلاعات در سامانه گمرکی آغاز می‌شود و تا تایید صحت اطلاعات و انتقال ترخیصیه به شخص یا شرکت جدید ادامه دارد. در ادامه مراحل آن به تفکیک آورده شده است:
ثبت اطلاعات در سامانه گمرکی:
برای اخذ ترخیصیه، صاحب کالا یا شرکت حمل‌ونقل باید ابتدا به سامانه گمرکی مربوطه وارد شود و اطلاعات ضروری مانند شماره بارنامه، مانیفست و جزئیات هزینه‌های حمل را باید به درستی در این سامانه وارد کند.
پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل:
پس از ثبت اطلاعات، هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل کالا باید تسویه شود؛ این پرداخت معمولاً توسط صاحب کالا به شرکت حمل‌ونقل انجام می‌شود.
صدور ترخیصیه:
پس از تایید صحت اطلاعات و پرداخت هزینه‌ها، سامانه گمرکی ترخیصیه را صادر می‌کند.ترخیصیه به‌عنوان مجوزی برای تحویل کالا از گمرک به گیرنده عمل می‌کند.
اگر صاحب کالا بخواهد ترخیصیه را به شخص یا شرکت دیگری واگذار کند، باید وارد سامانه EPL شود. در ادامه در مورد مراحل واگذاری توضیح میدهیم.
پیشنهاد مطالعه:راهنمای دریافت کارت بازرگانی: مراحل، مدارک و مراحل صدور
مراحل واگذاری ترخیصیه
برای واگذاری ترخیصیه، مراحل مشخص و دقیقی باید طی شود. این مراحل به شرح زیر هستند:
ورود به سامانه EPL
به عنوان صاحب کالا یا شرکت حمل‌ونقل، ابتدا باید وارد سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی (EPL) شوید.
انتخاب گزینه واگذاری ترخیصیه
در منوی سمت راست سامانه، گزینه “واگذاری ترخیصیه” را انتخاب کنید.
وارد کردن اطلاعات لازم
در این مرحله، اطلاعاتی از قبیل کد ملی شرکت حمل‌ونقل، شماره بارنامه، شماره مانیفست و کد ملی صاحب جدید ترخیصیه را وارد کنید.
تأیید اطلاعات و اطمینان از صحت آنها
پس از وارد کردن اطلاعات، سیستم پیغامی نمایش می‌دهد که از شما درخواست می‌کند صحت اطلاعات وارد شده را تایید کنید.
اتمام فرآیند انتقال
در صورتی که اطلاعات صحیح باشد، با انتخاب گزینه “کاملاً اطمینان دارم” فرآیند واگذاری ترخیصیه انجام می‌شود. در نهایت، ترخیصیه به صاحب جدید کالا منتقل می‌شود
چگونه می‌توان وضعیت ترخیصیه را پیگیری کرد؟
برای پیگیری وضعیت ترخیصیه، شما می‌توانید از مراحل زیر پیروی کنید:
-
- ورود به سامانه‌های آنلاین گمرکی یا شرکت‌های حمل‌ونقل:
بسیاری از سازمان‌های گمرکی و شرکت‌های حمل‌ونقل سامانه‌های الکترونیکی پیشرفته‌ای ارائه می‌دهند که امکان پیگیری وضعیت ترخیصیه را برای کاربران فراهم می‌کند. برای شروع، باید به سامانه مربوطه مراجعه کرده و از امکانات آن استفاده کنید. - وارد کردن اطلاعات ضروری:
پس از ورود به سامانه، اطلاعاتی مانند شماره بارنامه، شماره مانیفست، کد ملی صاحب کالا و شماره کانتینر را به‌درستی وارد کنید. دقت در وارد کردن این اطلاعات برای نمایش دقیق وضعیت ترخیصیه ضروری است. - مشاهده وضعیت ثبت:
بعد از وارد کردن اطلاعات، سامانه جزئیات مرتبط با وضعیت ثبت ترخیصیه را نمایش می‌دهد. این اطلاعات شامل ثبت شدن یا عدم ثبت سند، وضعیت پرداخت‌ها و سایر جزئیات مرتبط است.
اگر در هر مرحله از این فرآیند با مشکل مواجه شدید یا نیاز به راهنمایی بیشتر داشتید، پیشنهاد می‌شود از دریافت مشاوره گمرکی استفاده کنید. مشاوران متخصص می‌توانند با ارائه راهکارهای دقیق و حرفه‌ای، شما را در مدیریت بهتر مراحل گمرکی همراهی کنند.
- ورود به سامانه‌های آنلاین گمرکی یا شرکت‌های حمل‌ونقل:
برخی سامانه‌ها امکان دریافت گزارش وضعیت به‌صورت الکترونیکی را فراهم می‌کنند که به شما کمک می‌کند وضعیت کالا و ترخیصیه خود را به‌طور دقیق پیگیری کنید
جمع بندی
در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، ترخیصیه به عنوان یکی از اسناد مهم، نقش اساسی در تسهیل انتقال مالکیت و تحویل کالا به واردکنندگان ایفا می‌کند. این سند به صادرکننده اجازه می‌دهد تا مالکیت کالا را به واردکننده یا نماینده وی انتقال دهد و به واردکننده اجازه می‌دهد تا با ارائه ترخیصیه به گمرک، کالا را ترخیص کرده و به مقصد نهایی خود ارسال نماید. برای انجام صحیح و به موقع این فرآیند، استفاده از خدمات ترخیص کار حرفه‌ای و متخصص در این حوزه بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این، تسهیل دسترسی به سامانه‌های گمرکی و ارائه راهنمایی‌های لازم برای واگذاری ترخیصیه به صاحب جدید نیز از ضروریات این فرآیند به شمار می‌رود.
در نهایت، برای انجام فرآیند ترخیص کالا از گمرک و بهره‌برداری از خدمات ترخیصیه به صورت حرفه‌ای و دقیق، می‌توانید به ترخیص سنتر مراجعه کنید. همچنین، اگر شما تجربه‌ای در این زمینه دارید یا سوالاتی دارید، خوشحال می‌شویم که نظر خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول ترخیصیه
تفاوت ترخیصیه و قبض انبار چیست؟
قبض انبار نشان‌دهنده‌ی تحویل کالا به انبار است، در حالی که ترخیصیه سندی برای تحویل کالا به صاحب آن از گمرک است.
چه سازمانی ترخیصیه را صادر می‌کند؟
ترخیصیه معمولاً توسط شرکت‌های حمل و نقل یا شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی صادر می‌شود، که فرآیند حمل و نقل کالا را انجام می‌دهند.
چگونه می‌توان وضعیت ترخیصیه را پیگیری کرد؟
وضعیت ترخیصیه می‌تواند از طریق سامانه‌های آنلاین گمرک و یا تماس با شرکت حمل و نقل پیگیری شود.
هزینه ترخیصیه چقدر است؟
هزینه ترخیصیه به مواردی چون وزن کالا، نوع حمل و نقل، هزینه‌های گمرکی و مراحل ترخیص بستگی دارد.
مراحل دریافت ترخیصیه چیست؟
مراحل شامل پرداخت هزینه‌های حمل و نقل، تحویل قبض انبار، ارائه اسناد گمرکی و دریافت ترخیصیه از شرکت حمل و نقل است.
آیا ترخیصیه برای ترخیص همه کالاها لازم است؟
بله، برای هر کالای وارداتی یا صادراتی که از گمرک عبور می‌کند، داشتن ترخیصیه ضروری است.
چه مدارکی برای دریافت ترخیصیه نیاز است؟
مدارک گمرکی، بارنامه، قبض انبار و رسید پرداخت هزینه‌های حمل و نقل از جمله مدارک مورد نیاز برای دریافت ترخیصیه هستند.
چگونه می‌توان ترخیصیه را به درستی واگذار کرد؟
برای واگذاری ترخیصیه، ابتدا باید تمامی هزینه‌ها و مراحل قانونی پرداخت شود، سپس با مراجعه به شرکت حمل و نقل یا گمرک، ترخیصیه صادر و به صاحب کالا تحویل داده می‌شود.
