کالای متروکه گمرکی چیست؟ چگونه از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنیم؟

از نظر قانونی، کالای متروکه به کالایی گفته می‌شود که بیش از حد مجاز در انبارهای گمرک نگهداری شود و صاحب کالا برای تحویل آن مراجعه نکند و یا مدارک مورد نیاز را تحویل اداره گمرک نداده باشد. بعد از مدت تعیین شده، اداره گمرک امکان ضبط و فروش کالاها را دارد. برای فروش کالای متروکه گمرکی ، قوانین مختلفی وجود دارد که نسبت به هر کالا متفاوت است. در این مقاله از ترخیص سنتر قصد داریم به جواب سوال کالای متروکه در گمرک چیست ، برسیم و روش‌های جلوگیری از متروکه شدن کالاها، مدت زمان، دلایل و راه‌های فروش بار متروکه را به شما توضیح دهیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات جامعی در مورد کالای متروکه گمرکی به دست آورید. در پایان مقاله، هر سوالی داشتید می‌توانید از مشاوران ترخیص سنتر بپرسید.

کالای متروکه چیست؟

اصطلاحی که در زبان انگلیسی به کالای متروکه گمرکی به کار می‌رود، Abandoned goods است. معمولا این کلمه در قراردادهای بین‌المللی یا قوانین تجارت بین‌الملل به چشم می‌خورد.

به کالاهای صادراتی و وارداتی که بیش از ۴ ماه در انبارهای گمرک بمانند و کسی اقدام به ترخیص آن‌ها نکند، کالای متروکه می‌گویند. ممکن است صاحب کالا در حد مجاز تعیین شده به اداره گمرک مراجعه نکند و یا اینکه مجوز ترخیص کالا از گمرک را آماده نکرده باشد. در هر دو صورت، کالا به عنوان کالای متروکه شناخته خواهد شد.

چگونه از متروکه شدن کالا جلوگیری کنیم؟

جلوگیری از متروکه شدن کالا یکی از مسائل مهم در فرآیند ترخیص کالا از گمرک است، چرا که احتمال از دست رفتن کالاها به دلیل عدم رعایت مقررات و مهلت‌های قانونی وجود دارد. آگاهی از روش‌های پیشگیری از متروکه شدن می‌تواند به صاحبان کالا کمک کند تا از این مشکلات جلوگیری کنند. در ادامه، اقداماتی که می‌توان برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها انجام داد، توضیح داده شده است:

آشنایی با قوانین و مقررات

برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها، اولین گام آشنایی کامل با قوانین و مقررات مربوط به ترخیص کالا و واردات است. برخی از اطلاعات ضروری که باید به آن‌ها توجه کنید شامل مجوزهای مورد نیاز، مراحل ترخیص، و اسناد الزامی مانند سیاهه تجاری می‌باشد که در فرآیند ترخیص کالا اهمیت ویژه‌ای دارند. با مشاوره از یک مجموعه معتبر در این زمینه، می‌توانید فرآیند ترخیص کالا را به درستی انجام داده و از متروکه شدن کالاها جلوگیری کنید. ترخیص سنتر یکی از مراکز معتبر برای این امور است.

برنامه‌ریزی دقیق

واردات کالا پروسه‌ای حیاتی است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و جامع می‌باشد. پیش از هرگونه اقدام از جمله ثبت سفارش واردات کالا ، ضروری است که همه اسناد و مدارک مرتبط با ترخیص کالا را آماده کرده و تمامی مجوزهای لازم را دریافت کنید تا روند ترخیص به سرعت و بدون مشکل انجام شود.

استعلام هزینه‌های ترخیص

آگاهی از هزینه‌های ترخیص کالا از جمله سود بازرگانی ، می‌تواند نقش بسزایی در جلوگیری از متروکه شدن کالاها داشته باشد. در صورت عدم آگاهی از این هزینه‌ها، ممکن است نتوانید در زمان مقرر اقدامات ترخیص را انجام دهید، که می‌تواند باعث متروکه شدن کالاها شود.

پیگیری فرآیند ترخیص

پیگیری دقیق و مداوم مراحل ترخیص کالا از گمرک از دیگر اقداماتی است که می‌تواند از متروکه شدن کالاها جلوگیری کند. از مرحله اظهار کالا در گمرک تا مراحل نهایی، باید همه اقدامات را به دقت دنبال کنید تا در صورت بروز مشکل، بتوانید آن‌ها را به موقع حل کنید.

آموزش به کارکنان

اگر شما یک شرکت نوپا هستید یا تجربه کافی در زمینه تجارت بین‌المللی ندارید، ضروری است که آموزش‌های لازم در زمینه قوانین گمرک و ترخیص کالا را به کارکنان و مدیران خود بدهید و از مشاوره ترخیص کالا استفاده نمایید. این آموزش‌ها می‌توانند باعث شوند که آن‌ها با اطلاعات کامل و آگاهی نسبت به انجام فرآیندهای ترخیص اقدام کنند.

مشاوره با متخصصان

دریافت مشاوره از متخصصان ترخیص کالا یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها است. همکاری با ترخیص کار گمرک ، که به عنوان شخصی که از صاحب کالا وکالت برای ترخیص کالاها را دارد، می‌تواند شما را در انجام هرچه سریع‌تر و بدون مشکل فرآیند ترخیص یاری کند.

با انجام این اقدامات، می‌توانید از متروکه شدن کالاها جلوگیری کرده یا احتمال وقوع آن را به حداقل برسانید.

زمان متروکه شدن کالا در گمرک

مدت زمان تعیین شده برای متروکه شدن کالاها، حداکثر ۴ ماه است؛ در واقع، صاحب کالا ۴ ماه زمان دارد تا نسبت به ترخیص کالای خود اقدام کند. در صورتی که اقدامی از سمت صاحب کالا صورت نگیرد، پس از گذشت ۴ ماه، اداره گمرک می‌تواند اقدام به ضبط و فروش کالاهای وارداتی و صادراتی متروکه کند.  قوانین مربوط به زمان متروکه کردن کالاها با توجه به نوع کالا و نحوه حمل و نقل آن نیز متفاوت است. به عنوان مثال، فرصت ترخیص بار هوایی ، تقریبا دو ماه (۷۰ روز) بعد از زمان صدور اولین قبض انبار می‌باشد . در صورتی که این موضوع برای گمرک‌های دریایی و زمینی صدق نمی‌کند. مدت زمان ترخیص برای این اماکن گمرکی، ۴ ماه است.

دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی

اصلی‌ترین علت متروکه شدن کالا در اداره گمرک، مراجعه نکردن صاحب کالا برای ترخیص است. مراجعه نکردن صاحبان کالا به گمرک نیز دلایل متعددی دارد. در جدول زیر به بررسی این دلایل می‌پردازیم:

دلایل متروکه شدن کالاها در گمرک	توضیحات
کامل نبودن مدارک	ممکن است صاحب کالا به علت کامل نبودن مدارک و اسناد مورد نیاز نتواند به ترخیص کالای خود اقدام کند.
کمبود نقدینگی	در صورتی که صاحب کالاها از هزینه‌های ترخیص با خبر نباشد و در هنگام استعلام هزینه، نقدینگی مورد نیاز را نداشته باشد، احتمال متروکه شدن کالا افزایش می‌یابد.
نداشتن مجوزهای واردات کالا	از دیگر دلایل متروکه شدن کالا در اداره گمرک، نداشتن مجوزهای مورد نیاز در زمینه ترخیص کالا است.

همچنین در صورتی که صاحب کالا نتواند مجوزهای اداری بهداشت استاندارد را دریافت کند، کالاهای وارداتی تایید نمی‌شوند و به همین علت، متروکه خواهند شد. یکی از عوامل مهم در متروک شدن کالای وارداتی عدم دریافت کد ساتا میباشد در مقاله کد ساتا چیست به بررسی این نوع مدرک مورد نیاز پرداخته‌ایم.

آیا امکان تمدید زمان ترخیص کالاهای متروکه وجود دارد؟

برای بسیاری از افراد این سوال مطرح می‌شود که آیا امکان تمدید مدت زمان ترخیص کالاهای متروکه وجود دارد یا خیر. در پاسخ به این سوال باید گفت که تمدید زمان ترخیص کالاهای متروکه تنها با موافقت اداره گمرک ممکن است. پس از گذشت مدت زمان مجاز (حداکثر ۴ ماه)، در صورتی که گمرک موافقت کند، می‌توان مدت زمان ترخیص را به مدت ۲ تا ۴ ماه دیگر تمدید کرد.

برای کالاهایی که به صورت هوایی وارد شده‌اند، مدت زمان تمدید دو ماه است، در حالی که برای کالاهایی که از طریق دریا یا زمینی وارد کشور شده‌اند، این مدت زمان به چهار ماه می‌رسد. مدت زمان تمدید برای کالاهای مربوط به موسسات تولیدی نیز متغیر است و به صلاحدید گمرک تعیین می‌شود. در این راستا، صاحب کالا باید به صورت رسمی و مکتوب تقاضای تمدید زمان ترخیص کالاهای متروکه را مطرح کرده و دلایل موجه خود را برای این درخواست بیان کند.

چه اتفاقی برای کالای متروکه گمرکی می‌افتد؟

در صورتی که مدت زمان مجاز برای کالاهای وارداتی در انبار گمرک به پایان برسد، متروکه خواهند شد. صاحب کالا پس از گذشت حداکثر ۴ ماه می‌تواند نسبت به تمدید متروکه شدن کالا اقدام کند. در صورتی که صاحب کالا هیچ اقدامی انجام نداد و یا مهلت تمدید به پایان رسید، کالاهای متروکه شده طبق چهارچوب و قوانین باید به فروش برسند. در ادامه، راه‌های فروش و مراحل فروش بار متروکه را توضیح می‌دهیم.

راه‌های فروش بار متروکه گمرکی

سه راه برای فروش بار متروکه وجود دارد. این سه راه عبارتند از:

• حراج
• مزایده کتبی
• خرده فروشی

انتخاب روش فروش بار متروکه توسط اداره گمرک مشخص خواهد شد. مسئولیت فروش بار متروکه بر عهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی است. اداره گمرک پس از فروش کالای متروکه ، همه هزینه‌هایی که برای نگهداری کالا، فروش، حق بیمه حمل و نقل، تخلیه بارگیری و … صرف کرده است را کسر می‌کند و مابقی مبلغ را به صاحب کالا بازمی‌گرداند. صاحب کالا می‌تواند پس از دو سال اسناد و مدارک خود را جهت اثبات مالکیت به اداره گمرک ارائه دهد و مبلغ مربوط به فروش کالای متروکه را از این اداره دریافت کند.

اگر کالای متروکه ممنوعه باشد چه رخ می‌دهد؟

در صورتی که کالای متروکه گمرکی در دسته‌بندی کالاهای ممنوعه جای گیرد، ارزیاب گمرک باید نسبت به ضبط آن کالاها اقدامات لازم را انجام دهد و به آورنده کالا اطلاع رسانی‌های لازم را انجام دهد. این احتمال وجود دارد که آورنده کالای ممنوعه، مشخص نباشد؛ در این صورت، خبر محموله در یک روزنامه کثیرالانتشار درج می‌شود تا صاحب کالا، آن را مشاهده کند.

در صورتی که صاحب کالا نسبت به ضبط کالای مورد نظر اعتراضی داشته باشد، دو ماه پس از ابلاغ صورت مجلس ضبط یا درج در روزنامه، فرصت دارد تا به مراجع قضایی مراجعه کند. در صورتی که خبری از صاحب کالا نشود، دولت می‌تواند کالا را ضبط کند.

در صورتی که ضبط کالا، قطعی نشده و امکان فاسد شدن کالای ضبط شده وجود داشته باشد، وجوه دریافتی از فروش آن به عنوان سپرده تا تعیین تکلیف نهایی نگه داشته می‌شود.

چه کسی مسئول کالاهای رها شده است؟

شرکت حمل و نقل، فرستنده بار، صادرکننده و واردکننده از جمله مسئولان کالاهای رها شده هستند. در ادامه توضیح بیشتری ارائه می‌دهیم:

• صادرکننده و واردکننده: فرستنده و گیرنده به عنوان مالک کالا شناخته می‎شوند و مسئول کالاهای رها شده به شمار می‌آیند. نظر شرکت حمل و نقل و بندر واردات در مورد مسئول کالاها متفاوت است. از نظر بندر واردات، مسئول کالاها، واردکننده است و از نظر شرکت حمل و نقل، هر دو طرف قرار مسئول هستند.
• فرستنده بار: در صورتی که در بارنامه اصلی، فرستنده بار به عنوان فرد اصلی درج شده باشد، به صورت مستقیم در قبال حمل و نقل مسئولیت دارد. در این صورت، هزینه نگهداری و حمل و نقل کالا نیز بر عهده فرستنده بار است.
• شرکت حمل و نقل: این شرکت به علت این که با صادرکننده کالاها قرارداد مستقیم دارد، بنابراین در قبال کالاهای رها شده مسئول است.

خطوط کشتی‌رانی و حمل و نقل می‌توانند محموله متروکه را توقیف کنند. حق توقیف به این معنی است که تا زمان پرداخت بدهی، حق حفظ اموال شخص را دارند.

وظیفه مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه

اصلی‌ترین وظیفه مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه، بررسی گزارش‌های دو نسخه‌ای گمرک است. این گزارش‌ها معمولا به صورت هفتگی توسط مسئول اداره گمرک به نگهدارنده کالاهای متروکه ارائه می‌شوند. در این گزارش، علت متروکه شدن کالاها درج می‌شود و باید به صاحبان کالا ابلاغ گردد. مدت زمان توقف کالا در گمرک با توجه به قوانین، تعیین و تمدید خواهد شد. پس از به پایان رسیدن مهلت تعیین شده، قوانین کالای متروکه ، طبق فهرست گمرک و مفاد تبصره ۵ ماده ۲۴ قانون امور گمرکی اعمال خواهد شد.

چگونگی محاسبه هزینه‌ی انبارداری در گمرک

هزینه انبارداری در گمرک جمهوری اسلامی ایران، مبلغی است که بابت نگهداری کالاهای وارداتی یا صادراتی در انبارهای گمرک تا زمان ترخیص دریافت می‌شود. این هزینه‌ها به عواملی مانند مدت زمان نگهداری، نوع کالا، نوع انبار و شرایط نگهداری بستگی دارد.

هزینه انبارداری به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

هزینه انبارداری = نرخ انبارداری × مدت زمان نگهداری × وزن ناخالص کالا

نرخ انبارداری: مبلغی است که برای نگهداری هر واحد کالا در انبار گمرک تعیین شده است.
مدت زمان نگهداری: مدت زمانی است که کالا در انبار گمرک نگهداری می‌شود.
وزن ناخالص کالا: وزن کل کالا به همراه بسته‌بندی است.

برای کالاهایی که در انبارهای سرپوشیده نگهداری می‌شوند، هزینه انبارداری به میزان ۷۵٪ نرخ معمول محاسبه می‌شود. همچنین، برای کالاهایی که در محوطه باز نگهداری می‌شوند، هزینه انبارداری به میزان ۶۰٪ نرخ معمول محاسبه می‌گردد.

برای جلوگیری از متروکه شدن کالای وارداتی به چه شرکتی مراجعه کنیم؟

آزاد کردن کالای متروکه گمرکی ، دردسرهای خودش را دارد و ممکن است هیچ موقع آزاد نشود؛ به همین دلیل بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل، مشورت با یک شرکت صاحب نظر در این حوزه است. شرکت ترخیص سنتر با سال‌ها تجربه در جهت جلوگیری از متروکه شدن کالای وارداتی، راهنمایی‌های لازم را انجام می‌دهد. با دریافت مشاوره از شرکت ترخیص سنتر، ترخیص کالا از گمرک آسان‌تر خواهد شد. به این ترتیب در زمان و هزینه خود صرفه‌جویی می‌کنید و با مشکل متروکه شدن کالا نیز مواجه نخواهید شد. در این مقاله به جواب سوال کالای متروکه در گمرک چیست ، رسیدیم و به همه سوال‌ها در این راستا پاسخ دادیم. اگر سوالی در ذهن شما باقی مانده است، خوشحال می‌شویم در بخش کامنت برایمان بنویسید. مشتاقانه پاسخگوی شما هستیم.

سوالات متداول کالای متروکه گمرکی