اینکوترمز چیست و چه قوانینی دارد؟

یکی از اصطلاحات پرکاربرد بین‌المللی بازرگانی، اینکوترمز نام دارد؛ این اصطلاح را در تجارت‌های برون مرزی حمل و نقل بین المللی و معاملات می‌شنویم. اینکوترمز چیست ؟ اینکوترمز مخفف سه کلمه انگلیسی International Commercial Incoterms بوده که معنی آن، اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی است. قواعد و قوانین متعددی در اینکوترمز وجود دارد که طرفین معامله باید آن‌ها را انجام دهند. این قواعد در مورد حالت‌ها، مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و شرایط معامله وضع شده‌اند. با رعایت قوانین اینکوترمز ، معامله‌ها به نحو احسن انجام می‌شود و ریسک آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. در این مقاله از ترخیص سنتر قصد داریم در مورد قواعد، اصطلاحات، مزایا، معایب و نحوه به کارگیری اینکوترمز در معامله با شما صحبت کنیم. در پایان مقاله اگر سوالی در ذهن شما باقی ماند، در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ترخیص سنتر در اسرع وقت به شما پاسخ دهند.

قواعد اینکوترمز چه مواردی را شامل می‌شوند؟

قوانین اینکوترمز ، موارد بسیار زیادی را شامل می‌شود و بسیار گسترده است؛ به طوری که قوانین حمل و نقل هوایی بین‌المللی زمینی و دریایی را تحت پوشش قرار می‌دهد. اینکوترمز قواعد مربوط به ریسک‌ها، تعهدات فروشنده و خریدار و هزینه‌ها را مشخص می‌کند. به عنوان مثال، اینکوترمز به تعیین حدود مسئولیت طرفین می‌پردازد. همچنین قوانین اینکوترمز ، هزینه‌های دو طرف قرارداد را مشخص می‌کند. ممنوعیت‌های صادراتی و وارداتی و ریسک‌های محتمل تجاری موجود بین فروشنده و خریدار توسط قواعد اینکوترمز مشخص می‌شود.

قواعد اینکوترمز شامل بعضی از رشته‌های مختلف از بازرگانی است که عبارتند از:

• صادرات
• واردات
• حمل و ترخیص کالا
• تعیین مسئولیت پرداخت
• تعیین ریسک حمل و نقل

دو طرف معامله در تجارت داخلی و خارجی با بهره‌مندی از اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی می‌توانند یکدیگر را بهتر درک کنند و شرایط تجاری دقیقی را معین نمایند.

اصطلاحات تعریف شده در اینکوترمز چیست

اصطلاحات زیادی در این اینکوترمز تعریف شده که ممکن است معنای متفاوت‌تری داشته باشند. دو دسته‌بندی مخصوص برای اصطلاحات اینکوترمز وجود دارد که شامل اصطلاحات اینکوترمز مناسب انواع روش‌های حمل و اصطلاحات مناسب باربری دریایی و کشتی‌رانی است.

در جدول زیر مهم‌ترین اصطلاحات اینکوترمز را معرفی می‌کنیم و به بررسی مفهوم آن‌ها می‌پردازیم:

اصطلاحات تعریف شده در اینکوترمز	توضیحات
Delivery	به نقطه‌ای از معامله گفته می‌شود که انتقال ریسک آسیب کالا یا از بین رفتن آن‌ها از فروشنده به خریدار انجام می‌گیرد.
Arrival	نقطه‌ای از معامله است که هزینه حمل پرداخت می‌شود.
Free	طبق این اصطلاح، فروشنده تعهد دارد که کالاها را نقطه‌ای که حمل و نقل از آن جا شروع می‌شود، برساند.
Carrier	به فردی گفته می‌شود که طبق قرارداد حمل و نقل، وظیفه حمل و نقل از طریق جاده، هوا، دریا، رودخانه یا ترکیبی از آن‌ها را دارد.
Freight Forwarder	به شرکتی گفته می‌شود که در باربری مشارکت دارد یا به صورت مستقیم، قرارداد باربری بسته است.
Terminal	به هر محل سرپوشیده یا غیر سرپوشیده مانند گاراژ، کانتینر یا ترمینال بار جاده‌ای، ریلی یا هوایی، انبار و پارکینگ گفته می‌شود.
To clear for export	این اصطلاح در مورد گرفتن جواز صادرات و دریافت گواهی ترخیص صادراتی بار به کار می‌رود.

انواع اینکوترمز همین جا خلاصه نمی‌شود و شامل اصطلاحات زیادی است، اما ما به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کردیم.

قوانین اینکوترمز چه مزایای دارد؟

قوانین اینکوترمز برای شفاف بودن مفاد قوانین تنظیم شده توسط خریدار و فروشنده کاربرد دارد. با استفاده از این قوانین، احتمال درک نادرست و تفسیر اشتباه توسط هر یک از طرفین معامله کمتر می‌شود.

با مطالعه قوانین اینکوترمز می‌توان از مدت زمان تحویل یک بسته، شرایط حمل و نقل و رعایت استانداردهای تعیین شده توسط هر دو طرف معامله آگاه شد. قواعد اینکوترمز بسیار کامل هستند، اما ممکن است محدودیت‌هایی هم داشته باشند. در واقع، بعضی از سوالاتی وجود دارند که با کمک مطالعه قواعد اینکوترمز نمی‌توان پاسخی برای آن‌ها پیدا کرد. مثلا قواعد اینکوترمز روشی برای نقض قرارداد نداشته و مسئولیتی در قبال حقوق و تعهدات قراردادی بین خریدار و فروشنده ندارد.

یکی از مزایای مهم قوانین اینکوترمز این است که مشخص می‌کند حمل کالا را چه کسی انجام دهد و یا پرداخت هزینه‌های مربوط به حمل و نقل بر عهده چه کسی است. همچنین این قوانین مشخص می‌کنند که کدام طرف معامله ملزم به دریافت مجوزهای رسمی مانند مجوز صادرات است و باید کارهای اداری مرتبط را بر عهده بگیرد. برای جلوگیری از اختلاف بین طرفین قرارداد، قواعدی تنظیم شده است که مشخص می‌کند هزینه‌های مربوط به انجام این کارها بر عهده چه کسی است.

عدم استفاده از اینکوترمز چه معایبی دارد؟

عدم استفاده از اینکوترمز، معایبی به همراه دارد. اطلاعات بازرگان یا تاجر با مطالعه قوانین اینکوترمز به‌روز می‌شود. با استفاده از این قوانین، تجارت با کشورهای دیگر امن‌تر، آسان‌تر و با کمترین میزان اختلاف نظر انجام می‌گیرد. در واقع استفاده از قوانین اینکوترمز به نفع تاجر است.‌ استفاده نکردن از این قوانین ممکن است زیان‌های مالی به دنبال داشته باشد و منجر به اختلاف انرژی و وقت شود.

همچنین عدم استفاده از قوانین کوترمز ممکن است در مورد مسئله تحویل بار نیز مشکلاتی را ایجاد کند، زیرا در صورت عدم استفاده، تعهد فروشنده در قبال زمان و شرایط تحویل کالا مشخص نمی‌شود؛ به همین دلیل خریدار می‌تواند از فروشنده خسارت دریافت کند.

همانطور که اشاره کردیم، اینکوترمز محدودیت‌هایی هم دارد. از جمله محدودیت‌های این قواعد عبارتند‌ از:

• عدم اشاره به نقض قرارداد و انتقال مالکیت کالاها
• عدم امکان استفاده از این اصطلاحات در قرارداد رسمی
• عدم اشاره به مبلغ پرداخت شده و یا روش‌های پرداخت

با این حال به صلاح هر دو طرف معامله است که از قوانین اینکوترمز در معامله استفاده کنند.

اصطلاحات اینکوترمز مناسب برای انواع روش‌های حمل

برای انواع روش‌های حمل، اصطلاحات اینکوترمز بسیار زیادی وجود دارد که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:

EXW – EX Works

قاعده EXW به تحویل کالا به خریدار در مبدا بدون ترخیص صادراتی اشاره دارد. مسئولیت فروشنده به محض تحویل کالا به خریدار به پایان می‌رسد و هیچ مسئولیتی بر عهده او وجود ندارد. همه مسئولیت‌ها و ریسک‌ها بر عهده خریدار است. به عنوان مثال، مسئولیت بارگیری روی وسایل نقلیه و انجام تشریفات گمرکی بر عهده خریدار است.

FCA – Free Carrier

طبق این قاعده، کالا در محل مقرر در کشور مبدا به حمل کننده تحویل داده خواهد شد. محل تحویل کالا توسط خریدار مشخص می‎شود و فروشنده موظف است کالا را در محل مشخص شده به خریدار تحویل دهد‌. در صورتی که محل تحویل، انبار فروشنده است، فروشنده وظیفه بارگیری کالاها روی وسیله حمل و نقل را بر عهده دارد. بعد از این نقطه، همه ریسک‌ها مجددا به خریدار برمی‌گردد.

CPT – Carriage Paid To

قاعده CPT به پرداخت کرایه حمل کالا بدون بیمه تا مقصد توسط فروشنده اشاره دارد. طبق این قاعده، فروشنده باید هزینه حمل و نقل کالا تا مقصد نام برده شده را بپردازد. ممکن است این مقصد یکی از بنادر کشور فروشنده یا مقصد نهایی باشد. به هر حال، محل اولیه تحویل باید در قرارداد ذکر شود. در صورتی که خریدار از فروشنده درخواست تهیه بیمه کند، به جای این اصطلاح از اصطلاح CIP استفاده می‌شود.

CIP – Carriage and Insurance Paid To

این اصطلاح شبیه اصطلاح CPT است. با این تفاوت که فروشنده باید کالا را تا مقصد تعیین شده، بیمه کرده و همه قواعد مربوط به بیمه‌های بین‌المللی را رعایت کند. این قاعده باید مورد تایید هر دو طرف معامله شامل خریدار و فروشنده باشد.

DPU – Delivered at Place unloaded

طبق این قاعده، فروشنده ملزم به تحویل بار در مقصد ذکر شده در قرارداد است و باید همه هزینه‌های مربوط به بار اعم از نرخ صادرات تخلیه بار، حمل و نقل و هزینه‌های مقصد را بپردازد. مقصد تعیین شده ممکن است یک ترمینال داخلی تعویض بار، یک بندر یا یک فرودگاه باشد. بعد از این که بار توسط خریدار تخلیه شد، همه هزینه‌ها اعم از مالیات گمرک، حمل بار و حق الزحمه واردات به عهده خریدار خواهد بود.

DAP – Delivered At Place

اصطلاح DAP در اینکوترمز ۲۰۱۰ به تحویل کالا در پایانه مقصد به خریدار گفته می‌شود. طبق این قاعده، ریسک حمل بار تا رسیدن کالاها به محل مشخص شده در قرارداد بر عهده فروشنده است و بعد از آن به خریدار منتقل می‌شود. همه تشریفات قانونی لازم، بر عهده فروشنده است و هزینه‌های آن را نیز پرداخت می‌کند. همچنین در صورت ترخیص نشدن کالاها، فروشنده باید مسئولیت را بپذیرد.

DDP – Delivered Duty Paid

طبق این قاعده، فروشنده همه مسئولیت‌ها و هزینه‌ها را بر عهده دارد. مثلا فروشنده موظف است که در کشور خریدار، مسئول تحویل کالاها باشد و همه هزینه‌های مربوط به رسیدن بار از مبدا به مقصد را پرداخت کند. طبق این اصطلاح، بیشتر وظایف بر عهده فروشنده است و خریدار وظیفه کمتری را بر عهده دارد.

قوانین اینکوترمز در رابطه با حمل و نقل دریایی

اکثر قواعد اینکوترمز شامل همه روش‌های حمل و نقل است، اما حمل و نقل دریایی قوانین مخصوص به خود را دارد. در جدول زیر به بررسی قوانین اینکوترمز در رابطه با حمل و نقل دریایی می‌پردازیم:

قوانین اینکوترمز در رابطه با حمل و نقل دریایی	توضیحات
FOB	FOB به این معنی است که فروشنده به تحویل کالا بر روی عرشه کشتی در بندر بارگیری می‌پردازد. از این نقطه به بعد همه ریسک‌ها و هزینه‌ها بر عهده خریدار است.
FAS	فروشنده کالا موظف است که کالاها را در کنار کشتی در بندر بارگیری به مشتری تحویل دهد و از این نقطه به بعد، ریسک‌ها و هزینه‌ها به خریدار منتقل می‌شود.
CFR	طبق این قاعده، فروشنده ملزم به پرداخت هزینه حمل و نقل تا مقصد است، اما ریسک ناشی از زمان تحویل کالا روی کشتی را خریدار بر عهده می‌گیرد.
CIF	این اصطلاح شباهت زیادی به اصطلاح CFR دارد، با این تفاوت که فروشنده علاوه بر هزینه‌های مربوط به حمل و نقل باید هزینه‌های مربوط به بیمه را نیز تا رسیدن کالا به مقصد پرداخت کند.

این اصطلاح‌ها فقط در حمل و نقل دریایی و آبراه‌ها قابل استفاده هستند.

تعیین هزینه ها بین خریدار و فروشنده مطابق با جدول اینکوترمز 2020

در جدول زیر مشخص می‌کنیم که هزینه‌های مربوط به تخلیه بار، ترخیص کالا از گمرک مقصد، بیمه بارگیری در مبدا، حمل بار به طرف بندر وارداتی و دیگر موارد بر عهده کدام یک از طرفین معامله است.

تعیین هزینه‌ها بین خریدار و فروشنده مطابق با جدول اینکوترمز 2020 انجام می‎شود.

تفاوت بین اینکوترمز 2010 و اینکوترمز 2020

بعضی از قوانین بین سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ تغییر یافته که این قوانین شامل بارنامه داخلی و تغییر بیمه است. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:

تغییر قوانین بارنامه داخلی در اینکوترمز FCA

در اینکوترمز ۲۰۱۰ مسئولیت فروشنده با رسیدن به بندر صادراتی به پایان می‌رسید، اما همه خطرها و هزینه‌ها نیز بر عهده فروشنده بود. در اینکوترمز ۲۰۲۰، گزینه‌ای برای رفع این مورد اضافه شد؛ به این ترتیب فروشنده با توجه به قوانین جدید می‌تواند بارنامه را دریافت کند تا باعث پیشگیری از خطراتی مانند لغو حمل و نقل‌های پیش‌بینی نشده شود.

تغییر بیمه در CIP و CIF

در CIF وضعیت بیمه تغییری نکرده است و همچنان هزینه بیمه را فروشنده پرداخت می‌کند. CIP طبق اینکوترمز ۲۰۲۰، فروشنده را ملزم می‌کند تا بیمه‌ای دریافت کند که همه خطرها را تحت پوشش خود قرار دهد.

استفاده از حمل و نقل شخصی در FCA ،DAP ،DPU و DDP

در اینکوترمز ۲۰۲۰ این امکان فراهم شده است که از وسایل نقلیه شخصی به عنوان حمل و نقل استفاده شود. به این ترتیب، بدون دخالت شخص ثالث و طرف معامله می‌توانند قرارداد حمل و نقل و ترابری را تنظیم کنند.

تغییر DAT به DPU

DAT مخفف کلمه Delivered terminal  بوده که در اینکوترمز ۲۰۲۰ به DPU مخففDelivered at place unloaded تغییر کرده است؛ به این معنی که تحویل، نه تنها در ترمینال، بلکه در هر جای دیگری نیز می‌تواند انجام شود.

در نظر گرفتن الزامات ایمنی

با توجه به افزایش اهمیت الزامات ایمنی حمل و نقل، در اینکوترمز ۲۰۲۰ به تعهدات و هزینه‌های مربوط به ایمنی نیز اشاره واضح شده است.

نحوه بکار بردن قوانین و قواعد اینکوترمز موجود

برای موفقیت در معاملات بین‌المللی باید قوانین اینکوترمز به درستی انتخاب شوند. با توجه به شیوه حمل و نقل، نوع کالا و نیازهای طرفین باید قوانین اینکوترمز را استفاده کنید. برای این که بتوانید استفاده موثری از قوانین اینکوترمز داشته باشید، باید به صورت واضح اطلاعاتی مثل شرایط دقیق تحویل کالا، هزینه‌های مربوطه و محل جغرافیایی تحویل را مشخص کنید. استفاده از قوانین و قواعد اینکوترمز، نیاز به آموزش و آگاهی در این خصوص دارد. شما باید از قوانین نهایی اینکوترمز باخبر شوید و بتوانید تحلیل درستی از آن‌ها داشته باشید. هنگام استفاده از قوانین اینکوترمز باید به چه نکته اصلی توجه کنید. این سه نکته عبارتند از:

• اطلاع از قوانین اینکوترمز به صورت کامل
• مشخص شدن قاعده‌های اینکوترمز به صورت واضح
• مشخص کردن محل تحویل کالا

هر دو طرف معامله باید دقت بیشتری در هنگام مشخص کردن نام بندر یا مکان تحویل کالا داشته باشند.

از کجا می‌توان با قوانین اینکوترمز 2020 آشنا شد؟

قوانین اینکوترمز به دو صورت چاپی و دیجیتال در بستر جدید تجارت الکترونیک ICC وجود دارد تا همه افراد بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. این قواعد به ۲۹ زبان ترجمه شده که فارسی نیز جزو زبان‌های ترجمه شده است؛ پس شما به راحتی می‌توانید ترجمه قوانین اینکوترمز را مطالعه کنید.

همه تاجران باید با قوانین آشنا باشند و در صورت نیاز در رویدادها و سمینارهای آموزشی مختلف آن که در سراسر جهان برگزار می‌شود، شرکت کنند.

دریافت مشاوره از کارشناسان فرامفتول در مورد قوانین اینکوترمز

در این مقاله به جواب سوال اینکوترمز چیست، رسیدم و با اصطلاحات رایج در این حوزه آشنا شدیم. اگر در سطح بین‌المللی به خرید یا فروش مشغول هستید، باید قبل از ثبت قرارداد اطلاع کاملی از قوانین اینکوترمز داشته باشید تا معامله خود را به بهترین نحو انجام دهید. فرامفتول در زمینه ترخیص کالا، صادرات و واردات همراه شما است. از کارشناسان فرامفتول در زمینه اینکوترمز مشاوره دریافت کنید. اگر سوالی دارید، در بخش کامنت با ما در میان بگذارید. مشتاقانه پاسخگوی شما هستیم.

سوالات متداول:

اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز مخفف سه کلمه انگلیسی International Commercial Incoterms به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی است.

مزایای استفاده از اینکوترمز چیست؟

استفاده از اینکوترمز باعث وضوح بیشتر، کاهش اختلافات و تسهیل تجارت می‎شود.

انتشار قوانین اینکوترمز بر عهده چه کسی است؟

این اصطلاحات توسط اتاق تجارت بین‌المللی منتشر می‎شوند.

به‌روزرسانی قوانین اینکوترمز ، هر چند سال یکبار است؟

برای هماهنگی در تجارت بین‌المللی، ICC هر چهار سال یکبار نسخه جدیدی را منتشر می‌کند.

آخرین نسخه اینکوترمزها را از کجا پیدا کنم؟

وب سایت رسمی اتاق تجارت بین‌المللی و نسخه چاپی اینکوترمزها از جمله منابع مطالعه قوانین اینکوترمز است.