از نظر قانونی، کالای متروکه به کالایی گفته می‌شود که بیش از حد مجاز در انبارهای گمرک نگهداری شود و صاحب کالا برای تحویل آن مراجعه نکند و یا مدارک مورد نیاز را تحویل اداره گمرک نداده باشد. بعد از مدت تعیین شده، اداره گمرک امکان ضبط و فروش کالاها را دارد. برای فروش کالای متروکه گمرکی ، قوانین مختلفی وجود دارد که نسبت به هر کالا متفاوت است. در این مقاله از ترخیص سنتر قصد داریم به جواب سوال کالای متروکه در گمرک چیست ، برسیم و روش‌های جلوگیری از متروکه شدن کالاها، مدت زمان، دلایل و راه‌های فروش بار متروکه را به شما توضیح دهیم. لطفا تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات جامعی در مورد کالای متروکه گمرکی به دست آورید. در پایان مقاله، هر سوالی داشتید می‌توانید از مشاوران ترخیص سنتر بپرسید.
کالای متروکه چه کالایی است؟
اصطلاحی که در زبان انگلیسی به کالای متروکه گمرکی به کار می‌رود، Abandoned goods است؛ بنابراین هرجا که این کلمه را مشاهده کردید، بدانید که منظور، کالای متروکه است. معمولا این کلمه در قراردادهای بین‌المللی یا قوانین تجارت بین‌الملل به چشم می‌خورد.
به کالاهای صادراتی و وارداتی که بیش از ۴ ماه در انبارهای گمرک بمانند و کسی اقدام به ترخیص آن‌ها نکند، کالای متروکه می‌گویند. ممکن است صاحب کالا در حد مجاز تعیین شده به اداره گمرک مراجعه نکند و یا اینکه مجوزهای لازم جهت ترخیص کالا از گمرک را آماده نکرده باشد. در هر دو صورت، کالا به عنوان کالای متروکه شناخته خواهد شد.
چگونه از متروکه شدن جلوگیری کنیم؟
مشکلات کالای متروکه زیاد است و این احتمال وجود دارد که کالای متروکه گمرکی به هیچ روشی به دست صاحب آن باز نگردد؛ به همین دلیل، آشنایی با روش‌های جلوگیری از متروکه شدن اهمیت زیادی دارد. در ادامه، اقدامات لازم جهت جلوگیری از متروکه شدن کالاها را شرح می‌دهیم:
آشنایی با قوانین و مقررات
برای این که مانع متروکه شدن کالاها شوید، در قدم اول باید با قوانین و مقررات مرتبط با ترخیص کالا و واردات آشنا شوید. از جمله اطلاعات مهمی که آشنایی با آن‌ها ضروری است، می‌توان به مجوزها، مراحل ترخیص و الزامات اسناد مانند سیاهه تجاری اشاره کرد که نقش کلیدی در فرآیند ترخیص کالا دارد. اشاره کرد. در صورتی که شما مراحل ترخیص کالا را با دریافت مشاوره از یک مجموعه معتبر انجام دهید، کالای شما به هیچ عنوان متروکه نخواهد شد. ترخیص سنتر یکی از مراجع بسیار معتبر در این زمینه است.
برنامه‌ریزی قبلی
از آنجایی که واردات کالا، پروسه بسیار مهمی است، باید قبل از هرگونه اقدام، برنامه‌ریزی کامل و دقیق داشته باشید. به عنوان مثال، قبل از ثبت سفارش واردات کالا، همه اسناد و مدارک مرتبط با ترخیص کالا را آماده کرده و اقدام به دریافت همه مجوزهای لازم کنید.
استعلام هزینه ترخیص
اطلاع از هزینه‌های ترخیص، از جمله سود بازرگانی، نقش مهمی در جلوگیری از متروکه شدن کالاها دارد. در صورت آگاهی نداشتن از این هزینه‌ها، ممکن است آمادگی مالی لازم را نداشته باشید و در زمان مقرر نتوانید اقدامات ترخیص را انجام دهید.
پیگیری فرایند ترخیص
از دیگر اقدامات مهمی که می‌توانید برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها انجام دهید، پیگیری فرایند ترخیص است. همه مراحل را به دقت دنبال کنید تا بتوانید اقدامات مورد نیاز را به موقع انجام دهید و در صورتی که ترخیص کالاهای شما با مشکل روبرو شد، اقدام به حل آن‌ها کنید.
آموزش به کارکنان
ممکن است تجربه کافی در زمینه تجارت بین‌المللی را نداشته و یا یک شرکت تازه تاسیس باشید. در این شرایط بهتر است آموزش‌های لازم در زمینه قوانین گمرک و اقدام‌های مربوط به ترخیص کالاها را به مدیران و کارکنان خود ارائه دهید تا با آگاهی قبلی، اقدام به ترخیص کالاها کنند.
مشاوره با متخصصان
مهم‌ترین قدمی که برای جلوگیری از متروکه شدن کارها باید انجام دهید، دریافت مشاوره ترخیص کالا از متخصصان است. کمک گرفتن از ترخیص کار گمرک نیز در این زمینه به شما کمک می‌کند. ترخیص کار گمرک، شخصی حقیقی یا حقوقی است که از صاحب کالا برای آزاد کردن کالاها از گمرک، وکالت دریافت می‌کند. در واقع این شخص حقیقی یا حقوقی، حق العمل کاری گمرک را بر عهده می‌گیرد.
با همه این اقدامات می‌توانید از متروکه شدن کالاها به صورت کامل جلوگیری کنید یا احتمال آن را به حداقل برسانید.
زمان متروکه شدن کالا در گمرک
مدت زمان تعیین شده برای متروکه شدن کالاها، حداکثر ۴ ماه است؛ در واقع، صاحب کالا ۴ ماه زمان دارد تا نسبت به ترخیص کالای خود اقدام کند. در صورتی که اقدامی از سمت صاحب کالا صورت نگیرد، پس از گذشت ۴ ماه، اداره گمرک می‌تواند اقدام به ضبط و فروش کالاهای وارداتی و صادراتی متروکه کند. قوانین مربوط به زمان متروکه کردن کالاها با توجه به نوع کالا و نحوه حمل و نقل آن نیز متفاوت است. به عنوان مثال، کالاهایی که به صورت هوایی به کشور وارد شده‌اند، تقریبا دو ماه (۷۰ روز) از زمان صدور اولین قبض انبار، فرصت ترخیص دارند. در صورتی که این موضوع برای گمرک‌های دریایی و زمینی صدق نمی‌کند. مدت زمان ترخیص برای این اماکن گمرکی، ۴ ماه است.
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی
اصلی‌ترین علت متروکه شدن کالا در اداره گمرک، مراجعه نکردن صاحب کالا برای ترخیص است. مراجعه نکردن صاحبان کالا به گمرک نیز دلایل متعددی دارد. در جدول زیر به بررسی این دلایل می‌پردازیم:
|
دلایل متروکه شدن کالاها در گمرک |
توضیحات |
| کامل نبودن مدارک | ممکن است صاحب کالا به علت کامل نبودن مدارک و اسناد مورد نیاز نتواند به ترخیص کالای خود اقدام کند. |
| کمبود نقدینگی | در صورتی که صاحب کالاها از هزینه‌های ترخیص با خبر نباشد و در هنگام استعلام هزینه، نقدینگی مورد نیاز را نداشته باشد، احتمال متروکه شدن کالا افزایش می‌یابد. |
| نداشتن مجوزهای واردات کالا | از دیگر دلایل متروکه شدن کالا در اداره گمرک، نداشتن مجوزهای مورد نیاز در زمینه ترخیص کالا است. |
همچنین در صورتی که صاحب کالا نتواند مجوزهای اداری بهداشت استاندارد را دریافت کند، کالاهای وارداتی تایید نمی‌شوند و به همین علت، متروکه خواهند شد.
آیا امکان تمدید زمان ترخیص کالاهای متروکه وجود دارد
برای خیلی از افراد در مورد مدت زمان تمدید ترخیص کالا متروکه سوال پیش می‌آید. در جواب این سوال باید بگوییم که امکان تمدید زمان ترخیص‌های ترخیص کالاهای متروکه با موافقت اداره گمرک وجود دارد. پس از گذشت مدت مجاز (حداکثر ۴ ماه)، در صورتی که اداره گمرک موافقت کند، به مدت ۲ تا ۴ ماه قابل تمدید خواهد بود.
دو ماه برای کالاهایی که به صورت هوایی و چهار ماه برای کالاهایی که از طریق دریا و یا زمینی وارد کشور شده‌اند، مهلت تمدید وجود دارد. مدت زمان تمدید ترخیص کالاهای متروکه برای موسسه‌های تولیدی، متغیر است و به صلاحدید گمرک تعیین می‌شود. صاحب کالا باید به صورت قانونی و مکتوب، تقاضای تمدید زمان ترخیص کالاهای متروکه را داشته باشد و دلایل موجه خود را شرح دهد.
چه اتفاقی برای کالای متروکه می‌افتد
در صورتی که مدت زمان مجاز برای کالاهای وارداتی در انبار گمرک به پایان برسد، متروکه خواهند شد. صاحب کالا پس از گذشت حداکثر ۴ ماه می‌تواند نسبت به تمدید متروکه شدن کالا اقدام کند. در صورتی که صاحب کالا هیچ اقدامی انجام نداد و یا مهلت تمدید به پایان رسید، کالاهای متروکه شده طبق چهارچوب و قوانین باید به فروش برسند. در ادامه، راه‌های فروش و مراحل فروش بار متروکه را توضیح می‌دهیم.
راه‌های فروش بار متروکه
فروش بار متروکه چگونه انجام می‌شود؟ سه راه برای فروش بار متروکه وجود دارد. این سه راه عبارتند از:
- حراج
- مزایده کتبی
- خرده فروشی
انتخاب روش فروش بار متروکه توسط اداره گمرک مشخص خواهد شد. مسئولیت فروش بار متروکه بر عهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی است. اداره گمرک پس از فروش کالای متروکه ، همه هزینه‌هایی که برای نگهداری کالا، فروش، حق بیمه حمل و نقل، تخلیه بارگیری و … صرف کرده است را کسر می‌کند و مابقی مبلغ را به صاحب کالا بازمی‌گرداند. صاحب کالا می‌تواند پس از دو سال اسناد و مدارک خود را جهت اثبات مالکیت به اداره گمرک ارائه دهد و مبلغ مربوط به فروش کالای متروکه را از این اداره دریافت کند.
اگر کالای متروکه ممنوعه باشد چه رخ می‌دهد
در صورتی که کالای متروکه گمرکی در دسته‌بندی کالاهای ممنوعه جای گیرد، ارزیاب گمرک باید نسبت به ضبط آن کالاها اقدامات لازم را انجام دهد و به آورنده کالا اطلاع رسانی‌های لازم را انجام دهد. این احتمال وجود دارد که آورنده کالای ممنوعه، مشخص نباشد؛ در این صورت، خبر محموله در یک روزنامه کثیرالانتشار درج می‌شود تا صاحب کالا، آن را مشاهده کند.
در صورتی که صاحب کالا نسبت به ضبط کالای مورد نظر اعتراضی داشته باشد، دو ماه پس از ابلاغ صورت مجلس ضبط یا درج در روزنامه، فرصت دارد تا به مراجع قضایی مراجعه کند. در صورتی که خبری از صاحب کالا نشود، دولت می‌تواند کالا را ضبط کند.
در صورتی که ضبط کالا، قطعی نشده و امکان فاسد شدن کالای ضبط شده وجود داشته باشد، وجوه دریافتی از فروش آن به عنوان سپرده تا تعیین تکلیف نهایی نگه داشته می‌شود.
چه کسی مسئول کالاهای رها شده است
شرکت حمل و نقل، فرستنده بار، صادرکننده و واردکننده از جمله مسئولانِ کالاهای رها شده هستند. در ادامه توضیح بیشتری ارائه می‌دهیم:
- صادرکننده و واردکننده: فرستنده و گیرنده به عنوان مالک کالا شناخته می‌شوند و مسئول کالاهای رها شده به شمار می‌آیند. نظر شرکت حمل و نقل و بندر واردات در مورد مسئول کالاها متفاوت است. از نظر بندر واردات، مسئول کالاها، واردکننده است و از نظر شرکت حمل و نقل، هر دو طرف قرار مسئول هستند.
- فرستنده بار: در صورتی که در بارنامه اصلی، فرستنده بار به عنوان فرد اصلی درج شده باشد، به صورت مستقیم در قبال حمل و نقل مسئولیت دارد. در این صورت، هزینه نگهداری و حمل و نقل کالا نیز بر عهده فرستنده بار است.
- شرکت حمل و نقل: این شرکت به علت این که با صادرکننده کالاها قرارداد مستقیم دارد، بنابراین در قبال کالاهای رها شده مسئول است.
خطوط کشتی‌رانی و حمل و نقل می‌توانند محموله متروکه را توقیف کنند. حق توقیف به این معنی است که تا زمان پرداخت بدهی، حق حفظ اموال شخص را دارند.
وظیفه مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه
اصلی‌ترین وظیفه مرجع تحویل گیرنده کالای متروکه، بررسی گزارش‌های دو نسخه‌ای گمرک است. این گزارش‌ها معمولا به صورت هفتگی توسط مسئول اداره گمرک به نگهدارنده کالاهای متروکه ارائه می‌شوند. در این گزارش، علت متروکه شدن کالاها درج می‌شود و باید به صاحبان کالا ابلاغ گردد. مدت زمان توقف کالا در گمرک با توجه به قوانین، تعیین و تمدید خواهد شد. پس از به پایان رسیدن مهلت تعیین شده، قوانین کالای متروکه ، طبق فهرست گمرک و مفاد تبصره ۵ ماده ۲۴ قانون امور گمرکی اعمال خواهد شد.
برای جلوگیری از متروکه شدن کالای وارداتی به چه شرکتی مراجعه کنیم
آزاد کردن کالای متروکه گمرکی ، دردسرهای خودش را دارد و ممکن است هیچ موقع آزاد نشود؛ به همین دلیل بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل، مشورت با یک شرکت صاحب نظر در این حوزه است. شرکت ترخیص سنتر با سال‌ها تجربه در جهت جلوگیری از متروکه شدن کالای وارداتی، راهنمایی‌های لازم را انجام می‌دهد. با دریافت مشاوره از شرکت ترخیص سنتر، ترخیص کالا از گمرک آسان‌تر خواهد شد. به این ترتیب در زمان و هزینه خود صرفه‌جویی می‌کنید و با مشکل متروکه شدن کالا نیز مواجه نخواهید شد. در این مقاله به جواب سوال کالای متروکه در گمرک چیست ، رسیدیم و به همه سوال‌ها در این راستا پاسخ دادیم. اگر سوالی در ذهن شما باقی مانده است، خوشحال می‌شویم در بخش کامنت برایمان بنویسید. مشتاقانه پاسخگوی شما هستیم.
سوالات متداول:
1-کالای متروکه چیست؟
به کالاهایی که حداکثر 4 ماه در انبار اداره گمرک باقی بمانند و صاحب کالا، آن‌ها را تحویل نگیرد، کالای متروکه گمرکی گفته می‌شود.
2-مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک چقدر است؟
بین 2 تا 4 ماه بر اساس نوع حمل نقل متغیر خواهد بود. این مدت زمان برای واردات هوایی، 2 ماه و برای واردات زمینی و کشتی، 4 ماه است.
3- فروش کالای متروکه به چند روش ممکن است؟
حراج، مزایده کبتی و خرده فروشی از جمله روش‌های فروش کالای متروکه است.
4-اظهار کالا چیست؟
اظهار کالا به این معنی است که مالک کالاها، لیست کالاهای وارداتی و یا صادراتی را به اداره گمرگ ارائه دهد و روال قانونی برای ورود و خروج کالا را طی کند.
